SİRKÜLER 2024/38
KISA ÇALIŞMA UYGULAMA YÖNETMELİĞİ
11 Haziran 2024 tarihli Resmî Gazetede Kısa Çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneğine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik yayımlanmış ve 2011 tarihli kısa çalışma uygulama yönetmeliği yürürlükten kaldırılmıştır.
01 Mart 2024 tarihinden geçerli olmak üzere yürürlüğe alınan yeni yönetmeliğin amacı, kısa çalışma uygulamasını tamamen değiştirmek değil zaman içerisinde değişen usul ve esasları bütüncül olarak düzenlemektir.
Yeni yönetmelik çerçevesinde kısa çalışma esasları özetle hatırlatılmak istenirse;
• Kısa çalışma, işyerindeki çalışma sürelerinin geçici olarak azaltılması veya durdurulması hallerinde, üç ayı aşmamak üzere sigortalılara çalışamadıkları dönem için gelir desteği sağlayan pasif işgücü politikasıdır.
• İlk şartı; (I) genel ekonomik kriz, (II) sektörel kriz veya (III) bölgesel kriz, (IV) genel salgın ile (V) zorlayıcı sebeplerle işyerinin olumsuz etkilenmiş olmasıdır.
• İkinci şartı; işyerinde uygulanan çalışma süresinin, en az dört hafta süreyle işyerinin tamamında veya bir bölümünde geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın en az dört hafta süreyle faaliyetin tamamen veya kısmen durdurulması gerekir.
• Üçüncü şartı; işveren, kısa çalışma talebini İŞKUR tarafından belirlenecek yöntemlerle İŞKUR’a iletmeli ve varsa toplu iş sözleşmesi tarafı işçi sendikasına yazılı olarak bildirimde bulunmalıdır.
• Dördüncü şart; genel ekonomik, sektörel veya bölgesel kriz, genel salgın ile dışsal etkilerden kaynaklanan dönemsel durumlardan ileri gelen zorlayıcı sebeplerin varlığı, işçi ve işveren sendikaları konfederasyonlarının iddia etmesi ya da bu yönde kuvvetli emarenin bulunması halinde, Yönetim Kurulunca karara bağlanır.
Yönetim Kurulunca alınmış bir karar bulunmuyorsa işverenlerce yapılan başvurular İŞKUR birimi tarafından reddedilir.
İşyerinin fiziken doğrudan etkilendiği deprem, yangın, su baskını, heyelan, salgın hastalık, seferberlik ve benzeri durumlardan kaynaklanan zorlayıcı sebep
gerekçesiyle işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen geçici olarak durdurulmasına ilişkin kısa çalışma başvurularında Yönetim Kurulu kararı aranmaz.
• Kısa çalışma talepleri; İŞKUR birimi tarafından sebep ve şekil yönünden inceleme tamamlandıktan sonra iş müfettişlerince uygunluk tespiti yapılması amacıyla Rehberlik ve Teftiş Başkanlığına gönderilir.
• Sigortalının kısa çalışma ödeneğinden faydalanabilmesi için sigortalının kısa çalışma başlama tarihinden önceki son 120 gün hizmet akdine tabi olması ve son üç yılda en az 450 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olması gerekir.
• Günlük kısa çalışma ödeneğinin miktarı, aylık asgari ücretin brüt tutarının %150’sini geçmemek üzere, sigortalının son on iki aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının %60’ıdır.
• Zorlayıcı sebeplerle işyerinde kısa çalışma yapılması halinde, ödemeler 4857 sayılı Kanunun 24 üncü maddesinin (III) numaralı bendinde ve 40 ıncı maddesinde öngörülen bir haftalık süreden sonra başlar.
• Kısa çalışma ödeneği, her ayın beşinde aylık olarak sigortalının kendisine ödenir.
• Kısa çalışma ödeneği alanların, kısa çalışmaya tabi tutulduğu işyerinde iş sözleşmesinin sona ermesi, farklı işyerine nakli, iş sözleşmesinin askıya alınması, yaşlılık aylığı almaya başlaması, herhangi bir sebeple silah altına alınması, herhangi bir kanundan doğan çalışma ödevi nedeniyle işinden ayrılması, tutuklanması, hüküm giymesi, yurt dışına çıkması, ölümü hallerinde söz konusu durumun gerçekleştiği tarih itibarıyla ödenekleri kesilir veya durdurulur. Ayrıca,
geçici iş göremezlik raporu alınması durumunda raporun başladığı tarih itibarıyla kısa çalışma ödeneği durdurulur.
• İşverenin hatalı bilgi ve belge vermesi nedeniyle yapılan fazla ödemeler, yasal faizi ile birlikte işverenden tahsil edilir. Sigortalının kusurundan kaynaklanan fazla ödemeler ise, ölen sigortalılara ait fazla ödemeler hariç, yasal faizi ile birlikte sigortalıdan tahsil edilir.
• Kısa çalışma uygulamasına ilişkin işyerlerinin denetimi iş müfettişlerince yapılır. Kısa çalışma uygulamasına ilişkin diğer tüm detaylar sirkülerimizde yer almakta olup faydalı olmasını dileriz. (Bu yazının tamamını okumak ve Yayınlarımız’a abone olmak için tıklayınız.)