DUYURU 2021/06
İsviçre İkili Sosyal Güvenlik Sözleşmesinde Yer Alan Geçici Görevlendirme Süreleri Ve Prim Transferi
Türkiye Cumhuriyeti ile İsviçre arasında 01 Mayıs 1969 tarihinde Ankara’da imzalanan Sosyal Güvenlik Sözleşmesi, 01/01/1969 tarihinden geçerli olmak üzere 01/01/1972 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Sözleşmenin uygulanmasında kullanılmak üzere, Türkçe, Almanca ve Fransızca olmak üzere 12 adet formüler ihdas edilmiştir. Formülerlerin rumuzu “CH/TR” dir.
İkili sosyal güvenlik sözleşmesinin uygulanmasına ilişkin detaylar 2020/53 Sayılı Sosyal Güvenlik Kurumu Genelgesi ile güncel olarak derlenmiştir. Genelge hükümlerine göre geçici görevlendirme süreleri ve prim transferleri detaylarına bu duyurumuzda yer verilmiştir.
A. GEÇİCİ GÖREV SÜRELERİ VE FORMÜLER BELGESİ
İkili sosyal güvenlik anlaşmasına göre geçici görevlendirmelere ilişkin süreler şöyledir.
• Bir İşin İcrası İçin Türkiye’den İsviçre’ye Gönderilenler
4/1-(a) kapsamındaki sigortalılardan, işvereni tarafından bir işin icrası için İsviçre’ye 24 ayı aşmamak üzere gönderilenler aynı işverenin ücretli çalışanı sıfatını korudukları sürece Türk mevzuatına tabi kalmaya devam edecektir.
Geçici görevlendirme talebi yapılırken sigortalı veya işveren tarafından doldurulacak olan ve “Yurt Dışı Geçici Görev Talep Dilekçesi”, görev yazısı, İsviçre’deki işveren ile yapılmış olan iş sözleşmesi ile İsviçre’de çalışacağı iş yeri ve adres bilgilerinin Kuruma ibraz edilmesi gerekmektedir.
Başvuruya istinaden CH/TR 1 formüleri düzenlenecektir. İşvereni tarafından bir işin icrası için İsviçre’ye gönderilen sigortalı, görev süresinin toplamda 24 ayı aşması ve işverenin talep etmesi durumunda tarafların müştereken mutabık kalmaları kaydıyla Türk mevzuatına tabi kalmaya devam edecektir.
• Bir İşin İcrası İçin İsviçre’den Türkiye’ye Gönderilenler
İsviçre mevzuatına tabi olanlardan, işvereni tarafından bir işin icrası için Türkiye’ye 24 ayı aşmamak kaydıyla geçici olarak gönderilenler İsviçre mevzuatına tabi kalmaya devam edecektir. Bu şekilde ülkemize gönderilenlerin İsviçre mevzuatına tabi kalmaya devam edebilmesi için, İsviçre yetkili kurumu tarafından toplamda 24 ayı aşmayacak şekilde geçici görev süresi için düzenlenmiş olan CH/TR 1 formülerinin Kuruma ibraz edilmesi gerekmektedir.
İsviçre mevzuatına tabi çalışmakta iken geçici görevle Türkiye’ye gönderilenlerin, geçici görev süresinin toplamda 24 ayı aşması halinde Kurum muvafakati alınması kaydıyla, İsviçre mevzuatına tabi kalmaya devam edecektir.
B. İSVİÇRE SOSYAL GÜVENLİK ANLAŞMASINA ÖZGÜ BİR DÜZENLEME: PRİM TRANSFERİNE AİT İŞLEMLER
Sözleşmeyi tadil eden ve 01/06/1981 tarihinden itibaren yürürlükte bulunan Ek Sözleşmenin 10/a maddesi ile İsviçre’de çalışan Türk vatandaşlarının İsviçre’deki çalışmaları esnasında uzun vadeli sigorta kollarına (yaşlılık, ölüm) kesilen primlerinin (malullük hariç) işçi ve işveren hissesinin tamamının Kuruma transfer edilmesine imkan tanınmıştır.
Türk vatandaşları, İsviçre yaşlılık ve ölüm sigortalarına kendileri için yatırılmış olan primlerin Türk sigortalarına transferini İsviçre yaşlılık, malullük ve ölüm sigortaları yardımlarından henüz hiç yararlanmamış olmaları ve Türkiye’de veya bir üçüncü ülkede yerleşmek üzere İsviçre’den ayrılmış bulunmaları koşulu ile talep edebilmektedir.
Transfer edilen primlere ait süreler Türkiye’de geçmiş hizmet süresi olarak kabul edilmekte olup primleri Kuruma transfer edilenlerin İsviçre’deki hizmetleri tasfiye edilmektedir. Bu durumda, kendileri veya hak sahipleri bir daha söz konusu primler nedeniyle İsviçre sigorta kurumundan hiçbir hak talep edememektedir. Prim transfer işlemleri Kurum tarafından gerçekleştirilmekte olup, 01/08/2019 (dahil) tarihinden sonraki taleplerde Türkiye’ye transfer edilen primler ve bu primlere ilişkin süreler Türk mevzuatına göre aylığa hak kazanmada veya aylığın hesabında Kanunun 4/1-(b) bendi kapsamında Türk sigortalılık sürelerine eşdeğer süreler olarak kabul edilecektir.
Sözleşmeye göre İsviçre’de çalışılan tüm sürelerde kesilen primlerin transferi yapılmakta olup bu sürelerin bir kısmına ait prim tutarlarının transferi mümkün olmayacağı gibi Türkiye’deki sürelerin İsviçre’ye transferi de söz konusu değildir. İsviçre’de çalışan Türk vatandaşlarının sadece kendileri prim transferi talebinde bulunabildiklerinden hak sahiplerinin prim transfer talepleri kabul edilmeyecektir.
• Prim Transferinin Şartları
Sözleşmeye göre İsviçre yaşlılık ve ölüm sigortalarına kendileri için yatırılmış olan primlerin transferini talep edebilmek için;
– Türk vatandaşı olmak,
– İsviçre’de bulunulduğu sırada yaşlılık, ölüm ve malullük (AHV) sigortalarından herhangi bir yardım almamış olmak,
– Türkiye’de veya üçüncü bir ülkede yerleşmek üzere İsviçre’yi kesin olarak terk etmiş olmak gerekmektedir.
• Müracaat
Prim transfer talebinde bulunanlara SGİM/SGM’ce yaşlılık ve ölüm sigortası (AHV) primlerinin transferi ile ilgili talep dilekçesi (CH/TR 11) elektonik ortamda eksiksiz olarak doldurulup talep sahibine imzalatılacak ve kontrolü yapılıp onaylanacaktır. Hak sahiplerinin vefat eden adına prim transferi talebinde bulunma hakkı olmadığından bu talepler reddedilecektir.
Türkiye’de Kanunun 4/1-(b) bendi kapsamında çalışması bulunmayanlardan prim transferi talebinde bulunanlar için prim transfer talep tarihi itibariyle 4/1-(b) tescil kaydı oluşturulacaktır.
• Eklenecek Belgeler ve Bulunması Gereken Bilgiler
İsviçre’deki çalışma sürelerinin tamamını gösterir hizmet cetvelleri yaşlılık ve ölüm sigortası (AHV) primlerinin transferi ile ilgili talep dilekçesi ekinde yer alacaktır. Bu belgelerin temini mümkün olmadığı hallerde talep sahibinin çalışılan iş yeri unvan ve adresleri ile çalışma süreleri mutlaka eksiksiz olarak dilekçede belirtecektir.
• Transfer Edilen Prim Tutarlarının İadesi
İsviçre’den transfer edilen sürelere ait prim tutarlarının ilgililere iadesi 3201 sayılı Yurt Dışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurt Dışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanun hükümleri saklı kalmak kaydıyla mümkün bulunmamaktadır.
Ancak, aşağıda belirtilen koşulların oluşması kaydıyla primleri transfer edilenler ile bunların hak sahiplerine transfer edilen prim tutarlarının iadesi yapılabilmektedir.
a) Transfer edilerek Türkiye’de çalışılmış hizmet süresi olarak değerlendirilen İsviçre süreleri ve varsa Türkiye çalışmaları ile Kurum mevzuatı kapsamında aylık bağlama şartlarının oluşmaması ve yazılı talepte bulunulması halinde; transfer edilen prim tutarları toptan ödeme şartlarının oluşması kaydıyla, İsviçre Frankı (CHF) olarak ilgililere iade edilecektir. Transfer edilen prim tutarları iade edilenlerin İsviçre süreleri tasfiye edildiğinden bu hizmetlerin Kurum mevzuatı kapsamında yeniden değerlendirilme talepleri kabul edilmeyecektir. Türkiye’de geçen çalışmalar ile ilgili olarak yapılacak toptan ödeme işlemleri ise ilgili SGİM/SGM tarafından cari usullere göre sonuçlandırılacaktır.
b) Ek Sözleşmenin 10/a maddesinin üçüncü fıkrasına göre, Kurumumuzdan aylık almaktayken İsviçre’den primleri transfer edilenlerin aylık bağlandığı tarihten önceki sürelere ait primleri bu süreler almakta oldukları aylıkta artış meydana getirmiyorsa kendilerine iade edilecektir. Sigortalıların almakta oldukları aylıkları transfer edilen prim sürelerinin arttırılıp arttırılmayacağının hesabında transfer edilen primlerin tamamı dikkate alınmakta olup, primlerin bir bölümü ile aylıkların attırılması ve diğer bölümünün de ilgililere ödenmesi mümkün bulunmamaktadır.
c) İsviçre’den transfer edilen primlere ait sürelerde bulunan ve bildirilen süreler aylığın hesabında dikkate alınan bir süre olmaması nedeniyle emeklilik sigortasından herhangi bir menfaat sağlayamayacağından müracaat olması ve daha önce bağlanmış olan bir aylıkta kullanılmamış olması kaydıyla sadece bildirilen sürelerde yer alan prim tutarları ile sınırlı kalınarak ilgililere iade edilecektir.
d) Türkiye’de isteğe bağlı sigortaya tabi olarak geçen hizmetlerle aynı zamana rastlayan İsviçre prim transfer sürelerine ait prim tutarları ilgililere iade edilecektir.
e) 06/11/2020 tarih, 31296 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yurtdışında Geçen Sürelerin Borçlandırılması ve Değerlendirilmesine İlişkin Yönetmeliğin 17’nci maddesinin ikinci fıkrasında 1/8/2019 tarihinden geçerli olmak üzere değişiklik yapıldığından, İsviçre’den transfer edilen primlere ait gün sayıları, Kanunun 4/1-(b) bendi kapsamında Türkiye’de geçmiş hizmet süresi olarak kabul edilecektir.
f) Transfer edilerek Türkiye’de geçmiş hizmet süresi olarak kabul edilmiş 18 yaş öncesine ait sürelerin, Kurum mevzuatı kapsamında bağlanan aylıkta kullanılamaması halinde, sadece bu sürelere ait prim tutarları, aylık bağlandıktan sonra ilgililerin yazılı taleplerine istinaden CHF olarak iade edilecektir.
• Prim Transferinde Aylık Talebine İlişkin İşlemler
Sözleşme hükümlerine göre bağlanacak/bağlanmış sözleşme aylıklarıyla prim transferinin birlikte değerlendirilmesi gerektiği durumlarda yapılacak işlemlere ilişkin açıklamalara aşağıda yer verilmiştir.
Türkiye’de Sigortalı Çalışması Olup da Prim Transfer Talebinde Bulunulduğu Tarihte Sözleşme Aylığı Alanlar
Ülkemizden Sözleşmeye göre yaşlılık aylığı alanların yazılı talepte bulunmak kaydıyla aylık bağlandığı tarihten önce İsviçre’de çalışmış oldukları sürede kesilen primlerinin transferini talep etme hakları bulunmaktadır. Bu durumda, primleri transfer edilen sürelerle birlikte müstakil aylık hakkı oluşuyorsa prim transfer tarihini (primlerin Kurum hesabına geçtiği tarih) takip eden aybaşı itibarıyla ödenmekte olan sözleşme aylığı iptal edilecek olup transfer edilen primlere ait süreler Kanunun 4/1-(b) kapsamındaki süre olarak Türkiye’de geçmiş sigortalılık süresi olarak değerlendirilecektir.
Transfer edilen sürelerle birlikte Kurum mevzuatına göre aylık hakkının oluşması ve yazılı talepte bulunulması durumunda, bu talebe göre müstakil aylık prim transfer tarihini takip eden aybaşı itibarıyla mülga 2829 sayılı Kanun veya 5510 sayılı Kanunun 53’üncü maddesine göre belirlenecek statü esas alınarak bağlanacaktır.
Örnek: İsviçre’de 01/01/1991-31/12/1992 tarihleri arasında fasılalı 360 gün, Türkiye’de Kanunun 4/1-(a) bendi kapsamında 03/05/1993-22/10/2018 tarihleri arasında fasılalı 9003 gün çalışması olan ve 07/08/2020 tarihinde yaşlılık aylığı talebinde bulunan 07/05/1968 doğumlu erkek sigortalıya yaş şartını İsviçre’deki ilk işe giriş tarihi ile oluşturuyor olması nedeniyle 01/09/2020 tarihi itibarıyla (tahsis numarasının son hanesi 9) sözleşme aylığı bağlanmıştır. 11/09/2020 tarihli prim transfer talebine istinaden İsviçre’de çalışmış olduğu 01/01/1991-31/12/1992 süresinde kesilen primleri 24/12/2020 tarihinde Kuruma transfer edilmiştir. 01/01/2021 tarihi itibarıyla sözleşme aylığı iptal edilecektir. Kanunun 4/1-(b) bendi kapsamında Türkiye’de geçmiş hizmet süresi olarak kabul edilen sürelerle 26/01/2020 tarihinde müstakil aylık talebinde bulunulduğunda iptal edilen sözleşme aylığı 01/01/2021 tarihi itibarıyla tam aylığa çevrilecektir. İptal edilen kısmi aylığın yerine Kanunun 4/1-(b) bendi kapsamında Türkiye’de geçmiş hizmet olarak sayılan prim transfer süreleri ile birlikte Kanunun 4/1-(a) ve 4/1-(c) bendi kapsamında müstakil aylık bağlanacak olması durumunda bu aylık YSEDB ve Kamu Görevlileri Emeklilik Daire Başkanlığı (KGEDB) tarafından, Kanunun 4/1-(b) bendi kapsamında müstakil aylık bağlanacak ise sözleşme aylığını bağlayan SGİM/SGM tarafından sözleşme aylığını müstakil aylığa dönüştürme işlemi İsviçre süreleri Türkiye hizmeti olarak kullanılmak suretiyle gerçekleştirecektir.
Türkiye’de Sigortalı Çalışması Olup da Prim Transfer Talebi ile Birlikte Sözleşme Aylığı Talebinde Bulunanlar
Sözleşmeye göre yaşlılık aylığı hakkı bulunanların aylık talebiyle aynı anda prim transfer talebinde de bulunmaları durumunda, aylık talebinde bulunulan tarihi takip eden ay başından primlerin Kurum hesabına geçeceği tarihi takip eden ilk ödeme dönemine kadar sözleşme aylığı bağlanacaktır. Primlerin transferinden sonra müstakil aylığa dönüştürme işlemleri olağan biçimde gerçekleştirilecektir.
Türkiye’de Sigortalı Çalışması Bulunmayıp da Prim Transfer Talebi ile Birlikte Müstakil Aylık Talebinde Bulunanlar
Türkiye’de sigortalı çalışması bulunmayanların transfer ve aylık talepleri bir arada veya aylık talebi daha sonra yapılmış ise bu durumda olanlardan aylık hakkı olanlara ikinci bir talep aranmaksızın transferin gerçekleştiği (primlerin Kurum hesabına geçtiği) tarihi takip eden ay başından itibaren aylıkları ikamet ettikleri yerdeki SGİM/SGM tarafından Kanunun 4/1-(b) bendi kapsamında Türkiye’de geçmiş hizmet süresi olarak kabul edilen süreler esas alınarak bağlanacaktır. Transferin gerçekleştiği tarihten sonra aylık talebinde bulunulmuş olması halinde ise aylık talep tarihini takip eden ay başından itibaren bağlanacaktır.
Prim Transferi Sonrasında Müstakil Aylık Hakkı Oluşmayanlar
Sözleşme hükümlerine göre primleri transfer edilenlerden, transfer edilen primlere ait süreler ve varsa Türkiye’deki sürelerle müstakil aylık hakkı oluşmayanların almakta oldukları kısmi aylıkları prim transfer tarihi itibarıyla iptal edilecektir. Transfer edilen primlere ait iade işlemleri hakkında transfer edilen prim tutarlarının iadesi olarak işlem yapılacaktır. … (Bu yazının tamamını okumak ve Yayınlarımız’a abone olmak için tıklayınız.)
