DUYURU 2021/121
SAHTE, KONTROLLÜ VE ŞÜPHELİ İŞYERLERİ İLE SAHTE SİGORTALILIK
Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından yayınlanan 2021/27 sayılı Genelgenin amacı; sahte işyeri ve sahte sigortalılık konularını içeren ve muhtelif zamanlarda çıkarılan genel yazı ve e-postaların gözden geçirilerek, güncel çalışma ve bilgiler ışığında yeniden ele alınarak birleştirilmesini sağlamak ve 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı çalıştırılmamasına rağmen Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirimde bulunulması halinde Kurumca yapılacak iş ve işlemleri açıklamaktır.
• Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan denetimler sonucunda “Sahte İşyeri” tescili yapıldığı tespit edilen işyerleri sisteme “Sahte İşyeri” olarak,
• Sahte işyerlerinin belirgin özellikleri de dikkate alınarak tespit edilen kriterler kapsamında Kurumda tescilli bulunan işyerleri arasında sahte olma potansiyeli yüksek olan işyerleri “Kontrollü İşyeri” olarak,
• “Sahte İşyeri” olarak tanımlanmış olan işyerlerinin, işverenlerinin, gerçek kişi olması halinde TC Kimlik Numarası (TCKN), tüzel kişi olması halinde Vergi Kimlik Numarası (VKN) ile tüzel kişiliği oluşturan ortakların TCKN/VKN anahtar olarak kullanılmak suretiyle bu kişiler adına aynı veya farklı sosyal güvenlik merkezlerinde tescil edilmiş/edilecek diğer işyerleri ile bu gerçek veya tüzel kişilerin ortak/üst düzey yönetici olduğu/olacağı diğer işyerleri, sistem tarafından “Şüpheli İşyeri”,
olarak tanımlanmaktadır.
“Sahte İşyeri” tanımlaması, Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurları tarafından yapılan tespitler üzerine düzenlenen rapor veya mahkeme kararı gereğince yapılmakta olup, tanımlamanın kaldırılmasına ilişkin Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurları tarafından düzenlenmiş ikinci bir rapor veya bu hususta alınmış nihai yargı kararı (en son yargılama aşamasında verilen ve yargılamayı sonlandıran karar) bulunmadığı sürece tanımlama SGK tarafından kaldırılamayacaktır.
Kontrollü İşyeri” tanımlamasının kaldırılmasına ilişkin Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurları tarafından düzenlenmiş rapor bulunmadığı veya ilgili servis tarafından işyerinin “Sahte İşyeri” olmadığına ilişkin değerlendirme olmadığı sürece tanımlama korunacaktır.
“Şüpheli İşyeri” tanımlamasının kaldırılmasına ilişkin Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurları tarafından düzenlenmiş rapor bulunması durumunda işyerinin şüpheli tanımlaması kaldırılacaktır.
Sahte işyeri ve sahte sigortalılık konularını içeren 2021/27 sayılı Genelgede yer alan düzenlemeler aşağıda başlıklar halinde düzenlenmiştir.
1. Genel Açıklamalar
Kurumca yapılan incelemeler sonucunda, gerçekte 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı çalıştırılmadığı halde, bazı kişilerce sahte işyeri tescili yaptırılmak suretiyle sahte sigortalı bildiriminde bulunulduğu ve Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan tespitlere istinaden bu bildirimlerin iptal edilmesine rağmen, aynı kişilerin bu defa aynı veya farklı sosyal güvenlik merkezlerinde farklı bir işyeri dosyası tescil ettirmek suretiyle sahte sigortalı bildiriminde bulunmaya devam ettikleri, ayrıca sahte sigortalı bildirilen kişilerin sağlık yardımlarından da yararlandıkları, geçici iş göremezlik ödeneği, sürekli iş göremezlik geliri veya aylık aldıkları anlaşılmıştır.
Öte yandan sahte işyeri tescil ettiren kişilerin, sağlık provizyonu alamadıklarını tespit ettikleri kişilerin sağlık hizmetlerinden yararlanmalarını sağlamak, yaşlılık aylığına hak kazanma koşulları arasında sayılan eksik prim ödeme gün sayılarını tamamlamak vb. diğer sosyal sigorta haklarından yersiz bir şekilde istifade etmeleri amacıyla talep ettikleri para karşılığında sahte sigortalı bildiriminde bulundukları tespit edilmiştir.
İşyeri tescil ve e-bildirge programlarında yapılan bahse konu değişiklikler ile işyerleri tescil durumları itibariyle;
• Sahte (S),
• Kontrollü (K),
• Şüpheli (Ş),
sınıflarında ayrılmıştır.
• “Sahte İşyeri” ve “Kontrollü İşyeri”nden bildirimi yapılan sigortalılar hakkında yersiz olarak hizmet bildirme ve birleştirme yapılmaması ve kendileri ile hak sahiplerine Kurumca kısa ve uzun vadeli sigorta kolları yönünden yardım yapılmaması,
• -“Sahte İşyeri”nden bildirimi yapılan sigortalılar hakkında ise tespit tarihinden önce bu nitelikteki bildirimlerin geçersiz sayılması nedeniyle durumlarının güncellenmesi, akabinde, haksız ve yersiz yapılmış olan işlemlerin geri alınması, açısından SGK Tescil ve Hizmet Dökümü Programında; “Sahte İşyeri”, “Kontrollü İşyeri” ve “Şüpheli İşyeri”nden bildirilen hizmetlerin turuncu renk ve “S”, “K”, “Ş” harfleri ile gösterimi sağlanmıştır.
2. Sahte, Kontrollü ve Şüpheli İşyeri Tanımlamaları ile Tanımlama Yapılan İşyerleri Hakkında Yapılacak İşlemler
• Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan denetimler sonucunda “Sahte İşyeri” tescili yapıldığı tespit edilen işyerleri sisteme “Sahte İşyeri” olarak,
• Sahte işyerlerinin belirgin özellikleri de dikkate alınarak tespit edilen kriterler kapsamında Kurumda tescilli bulunan işyerleri arasında sahte olma potansiyeli yüksek olan işyerleri “Kontrollü İşyeri” olarak,
• “Sahte İşyeri” olarak tanımlanmış olan işyerlerinin, işverenlerinin, gerçek kişi olması halinde TC Kimlik Numarası (TCKN), tüzel kişi olması halinde Vergi Kimlik Numarası (VKN) ile tüzel kişiliği oluşturan ortakların TCKN/VKN anahtar olarak kullanılmak suretiyle bu kişiler adına aynı veya farklı sosyal güvenlik merkezlerinde tescil edilmiş/edilecek diğer işyerleri ile bu gerçek veya tüzel kişilerin ortak/üst düzey yönetici olduğu/olacağı diğer işyerleri, sistem tarafından “Şüpheli İşyeri” olarak tanımlanacaktır.
3. Sahte İşyeri Tanımlamaları İle Bu İşyerleri Hakkında Yapılacak İşlemler
Sahte İşyeri Tanımlamaları
Sahte işyeri; tabela işyeri olarak da adlandırılan gerçekte hiçbir ticari ve mesleki faaliyeti olmadığı ve somut bir varlığı bulunmadığı halde, işyeri dosyasından sahte sigortalılık bildirimi yapmak amacıyla, çoğu kez gerçekte var olmayan adresler beyan edilerek (boş arazi, boş dükkan vb.) sadece sahte sigortalı bildirmek amacıyla işyeri dosyası tescil edilen yerlerdir.
Ayrıca sahte işyeri; yeni işyeri dosyası tescil edilmeksizin Kurumda tescilli bulunan ve gerçekte var olan faal veya gayri faal bir işyerini devralmak ya da bu işyeri işvereni olan şirketin hisselerini satın almak veya gayri faal olan işyerlerinin e-bildirge şifrelerini usulsüzce kullanmak suretiyle bu işyeri dosyaları üzerinden gerçekte hiçbir ticari ve mesleki faaliyette bulunmadan sahte sigortalılık bildirimi yapmak amacıyla da kendini gösterebilmektedir.
Söz konusu nitelikteki işyerleri hakkında Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan tespitlere istinaden düzenlenen raporlarda;
• İşyerinin Kanun kapsamına alındığı tarihten itibaren bildirimi yapılan tüm sigortalıların sahte olduğunun tespit edilmesi halinde “Sahte İşyeri/1-Kanun Kapsamına Alındığı Tarihten İtibaren Sahte İşyeri”,
• Belirli bir tarihten sonra sigortalı bildirilen kimselerin çalışmalarının gerçek ve eylemli olmadığının, bir başka ifade ile belirli bir tarihten sonra işyerinin gerçekte var olmadığının tespit edilmesi halinde sisteme girilerek işyerinin tescil durumu kontrollüden/şüpheliden/normalden sahteye çevrilmek üzere gerekli tanımlama yapılacaktır.
Diğer taraftan, gerçek ve eylemli çalışanların da bulunduğu gerçek işyerlerinden bildirim yapılan aynı aylarda sahte sigortalı/sigortalıların da bildirildiğinin tespit edilmesi durumunda ise işyeri sahte olarak değerlendirilmeyerek sigortalı sahte sayılmak üzere sahte sigortalıların hizmetleri iptal edilecektir.
Sahte İşyeri veya Sahte Sigortalılık Tespit Edilen Denetim Raporlarıyla İlgili Yapılacak İşlemler
• İşyerinin sahte olduğunun tespit edilmesi halinde, düzenlenecek raporun bir suretinin işyerinin Muhtasar Beyannamesinin/Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesinin (MPHB) verildiği yetkili vergi dairesine gönderilmesi,
• Sahte hizmet kazandırmak suretiyle sağlık hizmetleri ve diğer haklardan, ödeneklerden yararlanılması ile gelir veya aylık bağlatılması nedenleriyle Kurumun yanlış işlem ve ödeme yapmasına sebebiyet veren ve bu suretle adına borç tahakkuk ettirilen ve/veya borç tahakkuk ettirilmesine neden olan kişiler hakkında Kurum zararı da belirtilerek 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun 204 üncü, 206 ncı ve 207 nci maddeleri kapsamında Cumhuriyet Savcılığına suç duyurusunda bulunulması,
• Kuruma sahte işyeri ve/veya sahte sigortalı bildiriminde kastı veya kusuru bulunduğu tespit edilen meslek mensubu hakkında Türkiye Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler ve Yeminli Mali Müşavirler Odaları Birliğine bilgi verilmesi,
• Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca yapılan tespitlerde sahte veya gerçek işyerinden sahte sigortalılar adına yapılan bildirimlere ilişkin prim ve idari para cezası ödenmiş olduğunun tespiti halinde, ödenen primlerin ve idari para cezalarının 6098 sayılı Türk Borçlar Kanununun 81 inci maddesi ve Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin ek 7 nci maddesine istinaden Kuruma irat kaydedilmesi, sahte sigortalılar adına yapılan bildirimlerden kaynaklanan primlerin ve idari para cezalarının ödenmemiş olması halinde ise tahsili cihetine gidilmemesi,
• Yapılan denetim sonucunda sahte işyeri veya sahte sigortalılık tespitine ilişkin düzenlenen raporun bir suretinin, geçici iş göremezlik ve emzirme ödeneklerinin tahsil edilmesi amacıyla Kısa Vadeli Sigortalar Servisine, sahte sigortalı olduğu tespit edilenlerin kullanmış oldukları iyileştirme vasıtası, ortez ve protez giderlerinin tahsili için, düzenlenen denetim raporlarının bir nüshasının Sağlık Ödeme Servislerine ve Sağlık Sosyal Güvenlik Merkezlerine gönderilmesi, genel sağlık sigortası tescillerinin yapılması/düzeltilmesi için işyerinin bağlı olduğu genel sağlık sigortası servisine, 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında sigortalılığı olduğu anlaşılanlarla ilgili tescillerinin yapılması/düzeltilmesi için 5510 sayılı Kanunun 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında dosyasının işlem gördüğü sigortalı tescil ve hizmet servisleri, bir suretinin de gelir/aylık ile ilgili değerlendirme yapılmak üzere Emeklilik Servislerine intikal ettirilmesi,
• Asgari işçilik hesaplaması yapılmış ve ilişiksizlik belgesi düzenlenmiş işyerlerinde, ilişiksizlik belgesinin verildiği tarihten sonra o işyerinde sahte sigortalılık nedeniyle hizmet iptali olması durumunda asgari işçilik hesabının yeniden yapılması,
• “Sahte işyeri” tanımlaması yapılan işyeri dosyaları üzerinden Kuruma verilen aylık prim ve hizmet belgesi/muhtasar ve prim hizmet beyannamesi “I”, dört aylık sigorta primleri bordroları ise “T” kodu girilerek, hizmetin iptal edilmesi, bu işyerlerinden sigortalı adına hizmet bildirimi ve hizmet birleştirme işlemi yapılmaması,
• “Sahte işyeri” tanımlaması yapılan işyeri dosyaları üzerinden Kuruma verilen sigortalı işe giriş/işten ayrılış bildirgesinin iptal edilmesi,
gerekmektedir.
Damga Vergisi Tahakkukları Hakkında Yapılacak İşlemler
Sahte işyeri tescil ettirdiği tespit edilen kişilerce, sahte işyerlerinden bildirilen aylık prim ve hizmet belgesinden dolayı tahakkuk etmiş ve ödenmemiş damga vergisi ve buna ilişkin gecikme zammı borçları, aylık prim ve hizmet belgesinin iptal edilmesi üzerine sistem tarafından iptal edilmemektedir.
Diğer taraftan, sahte işyeri tescil ettirdiği tespit edilen kişilerce, sahte işyerlerinden bildirilen aylık prim ve hizmet belgesinden dolayı tahakkuk etmiş ve ödenmemiş damga vergisi borçları 2020/20 sayılı Genelgede belirtilen usul ve esaslar çerçevesinde terkin edilebilecektir.
Ayrıca, Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesinden dolayı tahakkuk etmiş damga vergisinin takip ve tahsilinden Gelir İdaresi Başkanlığı sorumlu olduğundan, sahte işyerlerinden bildirilen Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesinden dolayı tahakkuk etmiş olan damga vergisi borçları için herhangi bir işlem yapılmayacaktır.
Diğer Hususlar
“Sahte İşyeri” olarak tanımlanan işyerlerinin e-Sigorta kullanıcı kodu ve şifresi sistem tarafından otomatik olarak askıya alınacağından, “Sahte İşyeri” olarak tanımlanmış olan işyerleri tarafından gerek e-Sigorta üzerinden gönderilen bildirimlerin yapılmasına gerekse e-beyanname üzerinden alınan muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ile sigortalıların prime esas kazanç ve hizmet bilgilerinin beyanına sistem tarafından izin verilmeyecektir. Bu bakımdan, ünitece “Sahte İşyeri” tanımlamasının yapılması halinde, ayrıca bu işyerlerinin e-Sigorta kullanıcı kodu ve şifresinin askıya alınmasına gerek bulunmamaktadır.
Sahte tescilli işyerinin alt işvereni var ise bu alt işveren de sistem tarafından “Sahte İşyeri” olarak tanımlanacak olup, alt işverenin, gerçek kişi olması halinde TCKN, tüzel kişi olması halinde VKN ile tüzel kişiliği oluşturan ortakların TCKN/VKN anahtar olarak kullanılmak suretiyle bu kişiler adına aynı veya farklı sosyal güvenlik merkezlerinde tescil edilmiş/edilecek diğer işyerleri ile bu gerçek veya tüzel kişilerin ortak/üst düzey yönetici olduğu/olacağı diğer işyerlerine de otomatik olarak “Şüpheli İşyeri” tanımlaması yapılacaktır.
Asıl işverenin sahte tanımlaması kaldırılmadığı sürece alt işverenin de sahte tanımlaması kaldırılmayacaktır. “Sahte İşyeri” olarak tanımlanmış işyerlerine yeni alt işveren kaydı yapılamayacağı gibi tescil değişikliği (nakil, katılım, birleşme, devir ve intikal) işlemleri de yapılamayacaktır.
Ayrıca, sahte sigortalılar adına yasal süresi dışında yapılan bildirimlerden kaynaklanan idari para cezaları da iptal edilecektir.
4. Kontrollü İşyeri Tanımlamaları İle Bu İşyerleri Hakkında Yapılacak İşlemler
Kontrollü İşyerlerinin Sistem Tarafından Tespit Edilmesi, Tanımlama Yapılması ve Denetime Sevki
Kurumca belirlenen kriterlere göre sistem tarafından yapılan tespit üzerine alınan listeler vasıtasıyla “Kontrollü İşyeri” tanımlaması yapılan işyerlerinin işyeri yetkililerince, ilgili sosyal güvenlik merkezine müracaat edilerek e-Sigorta kullanıcı kodu ve şifrelerinin aktif hale getirilmesinin talep edilmesi halinde, Prim Tahakkuk ve Tahsilat Servisi tarafından daha önce gönderilmiş ancak çeşitli nedenlerle tebliğ edilememiş yazıların (işyeri sicil ve işkolu kodu numarasını belirten yazının, idari para cezası yazıları, ödeme emirleri v.b.) işyeri yetkililerine elden tebliğ edilmesi ve işyerinin faaliyette bulunduğu adresin yerleşim belgesi veya vergi dairesi yoklama tutanağı ile kanıtlanması istenilecektir.
Bu şekilde yapılacak müracaatlar üzerine, işyerinde öncelikle fiili denetim yapılması, yapılan denetim sonucunda işyerinin “Sahte İşyeri” olmadığının anlaşılması halinde “Kontrollü İşyeri” tanımlaması kaldırılacaktır.
Kontrollü İşyerlerinin İlgili Servis Tarafından Tespit Edilmesi, Tanımlanması ve Denetime Sevki
Sosyal Güvenlik İl Müdürlükleri/Sosyal Güvenlik Merkez Müdürlükleri tarafından sahte işyeri olma potansiyeli yüksek olduğu değerlendirilen işyerleri için de kontrollü işyeri tanımlaması yapılması mümkün olacaktır.
Ayrıca, diğer kamu idarelerinin denetim elemanlarınca kendi mevzuatları gereğince yapacakları soruşturma, denetim ve incelemeler ya da kamu idarelerinden alınan belgelerden işyerinin sahte olduğuna dair herhangi bir hususun bulunması halinde bu işyerlerine de kontrollü kodu konulacaktır.
Bu şekilde “Kontrollü İşyeri” tanımlaması yapılan işyerlerinin işyeri yetkililerince, ilgili sosyal güvenlik merkezine müracaat edilerek e-Sigorta kullanıcı kodu ve şifrelerinin aktif hale getirilmesinin talep edilmesi halinde, Prim Tahakkuk ve Tahsilat Servisi tarafından daha önce gönderilmiş ancak çeşitli nedenlerle tebliğ edilememiş yazıların (işyeri sicil ve işkolu kodu numarasını belirten yazının, idari para cezası yazıları, ödeme emirleri v.b.) işyeri yetkililerine elden tebliğ edilmesi ve işyerinin faaliyette bulunduğu adresin yerleşim belgesi veya vergi dairesi yoklama tutanağı ile kanıtlanması istenilecektir.
Yapılacak müracaatlar üzerine, Sosyal Güvenlik İl Müdürlükleri/Sosyal Güvenlik Merkez Müdürlükleri tarafından belirlenen kriterlere göre konulmuş olan kontrollü işyeri kodu, işveren tarafından bu kriterlerin yerine getirildiğinin kanıtlanması ve ilgili servis tarafından “Kontrollü İşyeri” tanımlaması yapılmış olmakla birlikte işyerinin “Sahte İşyeri” olmadığının değerlendirilmesi halinde, ilgili dosya memuru tarafından “Kontrollü İşyeri” tanımlamasının kaldırılacaktır.
Buna karşın, “Kontrollü İşyeri” olarak tanımlanmış olan işyeri işverenlerince, “Kontrollü İşyeri” tanımlamasının yapıldığı tarihten itibaren bir aylık süre içinde Kurumumuza müracaat edilmemesi veya edilmiş olmakla birlikte ilgili servis tarafından işyerinin “Sahte İşyeri” olup olmadığı hususunda tereddüde düşülmesi halinde, durum ilgili Prim Tahakkuk ve Tahsilat Servisi tarafından denetim gerekçesi düzenlenmek suretiyle Sosyal Güvenlik Denetmenleri Servisine intikal ettirilecektir.
Kontrollü İşyerlerinden Verilen Muhtasar ve Prim Hizmet Beyannamesinin İşleme Alınması
“Kontrollü İşyeri” olarak tanımlanmış olan işyerlerinden e-beyanname üzerinden muhtasar ve prim hizmet beyannamesi ile sigortalıların prime esas kazanç ve hizmet bilgilerinin beyanına izin verilmeyecektir.
Buna göre, sistem tarafından sigortalıların prime esas kazanç ve hizmet bilgilerinin beyanına izin verilmeyen işyerleri hakkında yapılan araştırma ve inceleme sonucunda işyerinin sahte olmadığının tespit edilmesi halinde kontrollü işyeri tanımlamasının kaldırılacaktır.
Kontrollü tanımı kaldırılan işyerleri için ilgili ünite tarafından “İşveren İntra- İşveren Terkin ve Ertelemeler – Dönem Bazlı Erteleme İşlemleri” menüsünden gerekli tanımlama işlemleri yapılacaktır. Bu durumda, kontrollü işyeri tanımlaması konulması nedeniyle verilemeyen beyannamelerin son verilme tarihi ile bu beyannamelerden kaynaklı tahakkuk eden primlerin son ödeme tarihi kontrollü işyeri tanımlamasının kaldırıldığına ilişkin yazının işverene tebliğ edildiği ayı takip eden ayın 26’sı olarak sisteme girilecektir.
Bu şekilde sisteme beyannamenin son verilme tarihi ile ödemenin son tarihi tanımlanan işyerleri için belirlenen tarihlere kadar beyannamelerin verilmesi ve primlerin ödenmesi halinde söz konusu yükümlülüklerin yasal süresinde yerine getirilmiş olduğu kabul edilecektir.
Kontrollü İşyeri Tanımlaması Nedeniyle Denetime Sevk Edilen İşyerleri Hakkında Yapılacak Yerel Denetim ve Araştırma/İnceleme İşlemleri
Bu kapsamda, “Kontrollü İşyerinin” bilinen adreslerinde bulunup bulunmadığının ve başka bir adreste faaliyetine devam edip etmediğinin tespit edilmesi amacıyla bilinen adreslerinde Kurumca belirlenen kriterler doğrultusunda yerel denetim ve gerektiğinde çevre araştırması yapılır.
Yapılan araştırma ve inceleme sonucunda;
a) İşyerinin sahte olmadığına ve bildirim yapılan kişilerin fiilen çalıştığına kanaat getirilmesi halinde;
1. Kontrollü tanımlamasının kaldırılmasına karar verilecektir.
2. Kontrollü kodunun kaldırıldığı tarihi takip eden altıncı ayın sonuna kadar bu işyerine tekraren kontrollü işyeri tanımlaması ve otomatik şüpheli işyeri olarak tanımlaması da yapılmayacaktır.
3. Bu işyerlerinin; sahte olmadığı halde şüpheli ya da kontrollü listesine girmelerinden dolayı, yapılacak sonraki analizlerin ve tespitlerin tutarlığının sağlanabilmesi, işyerlerinin davranış kalıplarının izlenerek analiz edilebilmesi, tespit edilen işyerlerinin sınıflandırılabilmesi amacıyla, “Sahte Değil (SD)” şeklinde tanımlanması sağlanacaktır.
b) İşyerinin sahte olmadığına ancak aynı aylarda bildirimi yapılan kişilerin bir kısmının fiilen çalışmadıklarına kanaat getirilmesi halinde;
1. Kontrollü tanımlamasının kaldırılması hususunda ara rapor düzenlenecektir.
2. Bildirim yapılan kişilerden bir kısmının fiilen çalışmadıklarına ilişkin oluşan kanaatin tespit edilebilmesi ve rapora bağlanabilmesi amacıyla yapılacak incelemeler öncelikli olarak sonuçlandırılacaktır.
3. Kontrollü kodunun kaldırıldığı tarihi takip eden altıncı ayın sonuna kadar bu işyerine tekraren kontrollü işyeri tanımlaması ve otomatik şüpheli işyeri olarak tanımlaması da yapılmayacaktır.
4. Bu işyerlerinin; sahte olmadığı halde sahte sigortalı bildiriminde bulunan işyerleri davranış kalıplarının izlenerek analiz edilebilmesi, bunların sınıflandırılabilmesi amacıyla “Sahte Sigortalı Bildirmiş (SB)” şeklinde tanımlanması sağlanacaktır.
c) İşyerinin sahte olduğuna kanaat getirilmesi halinde;
1. Kontrollü tanımlamasının kaldırılmaması hususunda ara karar verilecektir.
2. İşyerinin Kanun kapsamına alındığı tarihten itibaren mi yoksa belirli bir tarihten itibaren mi sahte olduğu hususunda tespitin yapılabilmesi ve rapora bağlanabilmesi amacıyla yapılacak incelemeler öncelikli olarak sonuçlandırılacaktır.
3. Düzenlenen raporlarda işyerinin gerçekte var olmadığının tespit edilmesi halinde (İşyerinin Kanun kapsamına alındığı tarihten itibaren mi yoksa belirli bir tarihten sonra mı) bu tespite ilişkin işyeri tescil programında gerekli tanımlamanın yapılması istenecektir.
Diğer Hususlar
“Kontrollü İşyeri” tanımlaması nedeniyle denetime gönderilmiş işyerleri Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurları tarafından incelenerek, “Kontrollü İşyeri” tanımlaması yapılacak tespit sonucuna göre ya “Sahte İşyeri” olarak değiştirilecek ya da kaldırılacak olup; bu işyerleri hakkında denetim sonucuna göre işlem yapılacaktır.
“Kontrollü İşyeri” tanımlamasının kaldırılması durumunda, bu işyerlerinden bildirimi yapılan sigortalılar hakkında yapılacak işlemlere esas olmak üzere Kısa Vadeli Sigortalar Servisi ile Emeklilik Servislerine ayrıca bilgi verilecektir.
5. Şüpheli İşyeri Tanımlamaları İle Bu İşyerleri Hakkında Yapılacak İşlemler
“Sahte İşyeri” olarak tanımlanmış olan işyerlerinin, işverenlerinin, gerçek kişi olması halinde TCKN, tüzel kişi olması halinde VKN ile tüzel kişiliği oluşturan ortakların TCKN/VKN anahtar olarak kullanılmak suretiyle bu kişiler adına aynı veya farklı sosyal güvenlik merkezlerinde tescil edilmiş/edilecek diğer işyerleri ile bu gerçek veya tüzel kişilerin ortak/üst düzey yönetici olduğu/olacağı diğer işyerleri, sistem tarafından “Şüpheli İşyeri” olarak tanımlanacaktır. Dolayısıyla, otomatik şüpheli işyeri tanımlaması yalnızca sahte işyeri tanımlamasından dolayı yapılacak olup; kontrollü işyeri tanımlamasından dolayı otomatik şüpheli işyeri tanımlaması yapılmayacaktır.
Denetim sonuçlanıncaya ya da işyerlerinin “Sahte işyeri” olduğuna ilişkin tanımlama yapılıncaya kadar “Şüpheli işyeri” tanımlaması yapılan işyerlerinden hizmet bildirilen sigortalıların hizmet bildirimi ve hizmet birleştirmesi yapılmaya devam edilecektir.
Bu kapsamda, “Şüpheli İşyerinin” sahte işyeri olup olmadığının tespit edilmesi amacıyla yapılacak yerel denetim ve araştırma/inceleme işlemleri “Kontrollü İşyeri” hakkındaki açıklamalara göre yapılacaktır. Ayrıca, yapılan yerel denetim ve çevre araştırması sonrası düzenlenecek durum tespit raporunda işyerinin sahte olabileceğine kanaat getirilmesi halinde “Şüpheli İşyeri” tanımlamasının “Kontrollü İşyeri” olarak değiştirilmesi hususunda ara karar verilecektir.
Yapılan denetim ve araştırma/inceleme işlemlerinin nihai sonucuna göre tanzim edilecek rapor gereği ise “Kontrollü İşyeri” tanımlaması ya “Sahte İşyeri” olarak değiştirilecek ya da kaldırılacaktır.
“Şüpheli İşyeri” tanımlamasının kaldırılmasına karar verilmesi halinde, işyerinin şüpheli kodunun kaldırılabilmesi için sisteme “Sahte İşyeri” olarak tanımlanmış işyerleri için yapılan tanımlamaların kaldırılmasının beklenilmesine gerek bulunmamaktadır.
6. İcra Takip, Haciz ve Satış Servislerinin Tespitleri Üzerine Yapılacak İşlemler
6183 sayılı Kanuna istinaden hakkında icra takibi yürütülen işverenlerin Kurum kayıtlarında mevcut olan işyeri adreslerine icra memurları tarafından haciz işlemi yapılmak üzere gidildiğinde işyerinin kapalı veya taşınmış olduğunun tespit edilmesi durumunda bu konunun şüpheli olduğuna kanaat getirilmesi, gerçekte mevcut olmayan işyeri (verilen mahalle-sokak adının resmi kayıtlarda yer almaması, bildirilen kapı numarasının bulunmaması veya adresin metruk bina olması ve buna benzer tespitler) ya da işverenin tanınmıyor olması gibi durumların tespit edilmesi halinde İcra Servisi tarafından tanımlama yazısı düzenlendikten sonra İşyeri Tescil ve e-Sigorta Servisi tarafından kontrollü kodu konulacaktır.
Ayrıca, yine hakkında 6183 sayılı Kanuna istinaden icra takibi yürütülen işverenler ile ilgili olarak söz konusu işyerlerinden bildirge verilmeye devam edilmesine rağmen işyeri adresine gönderilen ödeme emri ve benzeri tebligatların işyerinin kapalı olması veya işverenin tanınmıyor olması ve buna benzer gerekçeler ile iade edilmesi halinde İcra Servisi tarafından kontrollü kodu istenecektir.
7. Tanımlamaların Kaldırılması
Sahte İşyeri Tanımlamasının Kaldırılması
“Sahte İşyeri” tanımlaması, kurumun denetim ve kontrolle görevli memurları tarafından yapılan tespitler üzerine düzenlenen rapor veya mahkeme kararı gereğince yapılmakta olup, tanımlamanın kaldırılmasına ilişkin Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurları tarafından düzenlenmiş ikinci bir rapor veya bu hususta alınmış nihai yargı kararı (en son yargılama aşamasında verilen ve yargılamayı sonlandıran karar) bulunmadığı sürece tanımlama ünite tarafından kaldırılamayacaktır. Ancak, uyuşmazlık konusunda ihtiyati tedbir kararı gibi kesinleşmesi aranmayan kararların verilmesi durumunda, bu kararların gereği de yapılacaktır.
Kontrollü İşyeri Tanımlamasının Kaldırılması
“Kontrollü İşyeri” tanımlamasının kaldırılmasına ilişkin Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurları tarafından düzenlenmiş rapor bulunmadığı veya ilgili servis tarafından işyerinin “Sahte İşyeri” olmadığına ilişkin değerlendirme olmadığı sürece tanımlama kaldırılmayacaktır. Ancak, ünitece tanımlamanın sehven yapıldığının anlaşılması durumunda, tanımlamanın kaldırılabilmesi için ünitece tanımlamanın hatalı yapıldığını ve kaldırılması gerektiğini belirten “Onay Yazısı” tanzim edilmesi gerekmektedir.
Şüpheli İşyeri Tanımlamasının Kaldırılması
“Şüpheli İşyeri” tanımlamasının kaldırılmasına ilişkin Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurları tarafından düzenlenmiş rapor bulunması durumunda işyerinin şüpheli tanımlaması kaldırılacaktır.
8. Sahte, Kontrollü Ve Şüpheli İşyerlerinden Bildirim Yapılan Sigortalıların Aylık Bağlama İşlemleri
Emeklilik servislerince, “Sahte İşyeri”, “Kontrollü İşyeri” ve “Şüpheli İşyeri” tanımlaması yapılan işyerlerinden sigortalı adına bildirilen hizmetlerin gelir/aylık bağlama ve/veya ikinci karar işlemlerinin değerlendirilmesinde aşağıda açıklanan usul ve esaslar doğrultusunda işlem yapılacaktır.
3.1. “Sahte İşyeri” tanımlaması yapılan işyerlerinden sigortalı adına bildirilen hizmetlerin Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca düzenlenen denetim raporlarına istinaden iptal edilmesi ve söz konusu hizmetler için hizmet bildirimi ve hizmet birleştirmesi yapılmaması nedenleriyle, sigortalıların gerek aylığa hak kazanma koşullarının tespitinde, gerekse gelir/aylık bağlama işlemlerinde anılan hizmetler dikkate alınmayacaktır.
Gelir/aylık bağlama işlemleri tamamlandıktan sonra sigortalı adına bildirilen hizmetlerin “Sahte İşyeri” tanımlaması yapılan işyerlerinden olduğuna ilişkin işyeri tescil bilgilerinde değişiklik olması halinde de sigortalıların gerek tahsis talep/ölüm tarihlerinde gelir/aylık alma haklarının devam edip etmediği, gerekse gelir/aylıklarında artma, azalma veya fazla ve yersiz ödemeyi gerektiren bir durum olup olmadığının tespiti yapılarak gelir/aylıklarda gerekli düzeltme işlemi yapılacaktır.
3.2. “Kontrollü İşyeri” tanımlaması yapılan işyerlerinden sigortalı adına bildirilen hizmetler henüz iptal edilmemiş olmakla birlikte denetim sonuçlanıncaya kadar hizmet bildirme ve birleştirme işlemi gerçekleştirilmeyeceğinden, aylığa hak kazanma koşullarının tespitinde ve gelir/aylık bağlama işlemlerinde dikkate alınmayacaktır.
Ancak, sigortalıların “Kontrollü İşyeri” tanımlaması yapılan işyerlerinden sigortalı adına bildirilen hizmetleri hariç tutulduğunda aylığa hak kazanması durumunda denetim sonuçları beklenmeksizin, aylık bağlanacak statü belirlenerek gelir/aylık bağlama işlemleri sonuçlandırılacak, ayrıca denetim sonucunda “Kontrollü İşyeri” tanımlamasının kaldırılmasına karar verilmesi, dolayısıyla da söz konusu hizmetlerin geçerli sayılması halinde bu hizmetler aylık bağlanacak statü tespitinde ve gelir/aylık bağlama ve/veya ikinci karar işlemlerinde dikkate alınacaktır.
Öte yandan gelir/aylık bağlama işlemleri tamamlandıktan sonra sigortalı adına bildirilen hizmetlerin “Kontrollü İşyeri” tanımlaması yapılan işyerlerinden olduğuna ilişkin işyeri tescil bilgilerinde değişiklik olması halinde; “Kontrollü İşyeri” tanımlaması yapılan işyerlerinden sigortalı adına bildirilen hizmetler henüz iptal edilmediğinden; söz konusu durumlarda denetim sonuçlanmadan ikinci karar işlemi yapılmayacak ve denetim sonucunda “Kontrollü İşyeri” tanımlamasının “Sahte İşyeri” olarak değiştirilmesi durumunda sigortalıların gerek tahsis talep/ölüm tarihlerinde gelir/aylık alma haklarının devam edip etmediği, gerekse gelir/aylıklarında artma, azalma veya fazla ve yersiz ödemeyi gerektiren bir durum olup olmadığının tespiti yapılarak gelir/aylıklarda gerekli düzeltme işlemi yapılacaktır.
3.3. “Şüpheli İşyeri” tanımlaması yapılan işyerlerinden sigortalı adına bildirilen hizmetler Kurumun denetim ve kontrolle görevli memurlarınca düzenlenen denetim raporlarına istinaden iptal edilmemiş olup, denetim sonuçlanıncaya ya da işyerlerinin “Sahte İşyeri” olduğuna ilişkin tanımlama yapılıncaya kadar “Şüpheli İşyeri” tanımlaması yapılan işyerlerinden hizmet bildirilen sigortalıların hizmet bildirimi ve hizmet birleştirme işlemi devam edecek olması nedeniyle, sigortalıların aylığa hak kazanma koşullarının tespitinde ve gelir/aylık bağlama işlemlerinde söz konusu hizmetler dikkate alınacak, gelir/aylık bağlama işlemleri denetim sonuçları beklenmeksizin sonuçlandırılacaktır.
Diğer taraftan, aylığa hak kazanma koşullarının tespitinde ve gelir/aylık bağlama işlemlerinde, şüpheli işyerlerinden bildirilen hizmetler dikkate alınacak olmakla birlikte, şüpheli ve kontrollü işyerlerinde geçen hizmetlerle ilgili olarak denetim işlemlerinin en kısa sürede sonuçlandırılarak ikinci karar işlemlerinin geciktirilmeksizin yapılması gerekmektedir.
(Bu yazının tamamını okumak ve Yayınlarımız’a abone olmak için tıklayınız.)
