İŞYERLERİNDE ACİL DURUMLAR HAKKINDA YÖNETMELİKTE DÜZENLEME
İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmeliği’nin amacı, işyerlerinde acil durum planlarının hazırlanması, önleme, koruma, tahliye, yangınla mücadele, ilk yardım ve benzeri konularda yapılması gereken çalışmalar ile bu durumların güvenli olarak yönetilmesi ve bu konularda görevlendirilecek çalışanların belirlenmesi ile ilgili usul ve esasları düzenlemektir.
1 Ekim 2021 tarihli ve 31615 sayılı Resmî Gazete’ de yayımlanan yönetmelik ile İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmelik’te aşağıda başlıklar halinde belirtilen yeni düzenlemeler yapılmıştır.
1. Yönetmelikte Geçen Tanımların Yeniden Düzenlenmesi
İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmeliği’nde geçen teknik terimlerin açıklanması amacıyla “tanımlar” bölümü aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
• Acil Durum: İşyerinin tamamında veya bir kısmında meydana gelebilecek veya işyerini dışarıdan etkileyebilecek yangın, patlama, tehlikeli kimyasal maddelerden kaynaklanan yayılım, zehirlenme, salgın hastalık, radyoaktif sızıntı, sabotaj ve doğal afet gibi ivedilikle müdahale gerektiren olaylardır.
• Acil Durum Planı: İşyerlerinde meydana gelebilecek acil durumlarda yapılacak iş ve işlemler ile uygulamaya yönelik eylemlerin yer aldığı planıdır.
• Toplanma Yeri: Acil durumların olumsuz sonuçlarından çalışanların etkilenmeyeceği mesafede veya korunakta belirlenmiş güvenli yerdir.
2. İşverenin Yeni Yükümlülükleri
İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmeliği’nin 5. Maddesinde düzenlenen işveren yükümlülüklerine aşağıdaki ilaveler yapılmıştır;
İşveren;
• Varsa alt işveren ve geçici iş ilişkisi kurulan işverenin çalışanları, müşteri ve ziyaretçiler ile işyerinde toplantı, seminer, konferans ve eğitim gibi toplu halde gerçekleştirilen faaliyetler için bulunan katılımcılar ve diğer kişilerin acil durumlar, tahliye planı, kaçış yolları, toplanma yerleri ve acil durum ekipleri hakkında bilgilendirilmesini,
• Acil durumlarda kullanılacak kişisel koruyucu donanımların ve müdahale ekipmanlarının işyerinde belirlenmiş acil durumlara ve acil durum ekiplerinin görevlerine uygun olmasını sağlar.
3. Acil Durumların Belirlenmesine Yönelik Düzenlemeler
İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmeliği’nin 8. Maddesinde düzenlenen acil durumların belirlenmesine yönelik hükümler aşağıdaki gibi yeniden düzenlenmiştir.
İşyerinde meydana gelebilecek acil durumlar, yapılan risk değerlendirmesi sonuçları ile aşağıdaki ve benzeri hususlar dikkate alınarak belirlenir:
a) Yangın ve patlama ihtimali.
b) Tehlikeli kimyasal, biyolojik, radyoaktif ve nükleer maddelerden kaynaklanan yayılım, zehirlenme ve salgın hastalık ihtimali.
c) Doğal afetlerin meydana gelme ihtimali.
ç) Sabotaj ihtimali.
4. Acil Durum Müdahale ve Tahliye Yöntemlerine İlişkin Düzenlemeler
İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmeliği’nin 10. Maddesinde düzenlenen acil durum müdahale ve tahliye yöntemlerine aşağıdaki ilaveler yapılmıştır;
• İşyerlerindeki; yaşlı, engelli, gebe çalışanlar ile kreşteki çocuklara tahliye esnasında refakat edilmesi için tedbirler alınır,
• Acil durum müdahale ve tahliye yöntemleri, yakındaki işyerleri ve çevreden gelebilecek olumsuz etkiler de dikkate alınarak belirlenir.
5. Acil Durum Ekipleri Ve Görevleri
İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmeliği’nin 12. maddesinde düzenlenen acil durum ekipleri ve görevlerine ilişkin yükümlülükler aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
İşveren; işyerlerinde aşağıda yer alan acil durum ekiplerini oluşturur:
a) Söndürme ekibi.
b) Kurtarma ekibi.
c) Koruma ekibi.
ç) İlk yardım ekibi.
Yukarı yer alan ekiplerin görevleri aşağıda belirtilmiştir:
a) Söndürme ekibi: İşyerinde çıkabilecek yangınlara derhal müdahale ederek mümkünse yangını kontrol altına almak, yangının genişlemesine mani olmak ve söndürme faaliyetlerini yürütmek.
b) Kurtarma ekibi: İşyerlerinde acil durum sonrası; çalışanların, ziyaretçilerin ve diğer kişilerin arama ve kurtarma işlerini gerçekleştirmek.
c) Koruma ekibi: Acil durum nedeniyle ortaya çıkması muhtemel panik ve kargaşayı önlemek, acil durum ekipleri arasındaki koordinasyon işlerini gerçekleştirmek, sayım işlerini yürütmek, gerektiğinde ilgili ulusal ve yerel kurumların müdahale ekiplerine
bilgi vermek.
ç) İlk yardım ekibi: Acil durumdan olumsuz etkilenen kişilerin ilk yardım müdahalelerini gerçekleştirmek.
İşveren, yukarıda yer alan ekiplerden söndürme, kurtarma ve koruma ekiplerinin her biri için işyerlerinin tehlike sınıfına göre;
a) Çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde her 30 çalışana kadar,
b) Tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde her 40 çalışana kadar,
c) Az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde her 50 çalışana kadar
uygun donanıma sahip ve özel eğitimli en az birer çalışanı destek elemanı olarak görevlendirir. Görevlendirme yapılırken (a) bendinde 30 ve katları, (b) bendinde 40 ve katları ve (c) bendinde 50 ve katları dâhil edilir. Ekiplerin görevlendirilmesine ilişkin
örnek tablo ekte yer almaktadır.
10’dan az çalışanı olan işyerlerinde; acil durumlara ilişkin ulusal ve yerel kurum ve kuruluşlarla irtibatı sağlamak ve yukarıda yer alan ekiplerden söndürme, kurtarma ve koruma ekiplerinin tamamı için uygun donanıma sahip ve özel eğitimli en az bir çalışanın destek elemanı olarak görevlendirilmesi yeterlidir.
İşveren, ilk yardım konusunda 29/7/2015 tarihli ve 29429 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan İlkyardım Yönetmeliği esaslarına göre destek elemanı görevlendirir.
Her konu için birden fazla çalışanın görevlendirilmesi gereken işyerlerinde bu çalışanlar konularına göre ekipler halinde koordineli olarak görev yapar. Her ekipte bir ekip başı bulunur.
İşveren tarafından acil durumlarda ekipler arası gerekli koordinasyonu sağlamak üzere koruma ekibinden sorumlu veya sorumlular görevlendirilir.
Yukarıda yer alan ekiplerde görevlendirilecek destek elemanları ve varsa yedekleri belirlenirken işyerindeki vardiya düzeni dikkate alınır.
Acil durum ekiplerinde görevlendirilen destek elemanlarının adı, soyadı, unvanı, sorumluluk alanı ve iletişim bilgilerini içeren liste, işyerinde çalışanların görüş seviyesine uygun yükseklikte ve görünür bir şekilde asılır.
Acil durum ekiplerinde görevlendirilen destek elemanlarının işyerinden ayrılma, yer değişikliği ve benzeri durumlarda yerine yeniden görevlendirme yapılır.
6. Dokümantasyona İlişkin Düzenlemeler
İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmeliği’nin 12. maddesinde düzenlenen dokümantasyon sağlamaya ilişkin yükümlülüklere eklenen hususlar şöyledir;
• Acil durumlarla ilgili ulusal ve yerel kurum ve kuruluşların acil durum irtibat numaraları,
• İşyerlerinde kimyasal yayılım, parlama veya patlama tehlikesi ve benzeri özel riskleri barındıran bölümler,
• Elektrik ve gaz akışının kesim noktaları, vanalar,
acil durum planında belgelenecektir.
İşyerini veya işyerinin bölümlerini gösteren tahliye planında ise;
1) Yangın söndürme amaçlı kullanılacaklar da dâhil olmak üzere acil durum ekipmanlarının bulunduğu yerler.
2) İlkyardım malzemelerinin bulunduğu yerler.
3) Kaçış yolları, toplanma yerleri ve bulunması halinde uyarı sistemlerinin de yer aldığı kroki.
4) Görevlendirilen çalışanların ve varsa yedeklerinin adı, soyadı, unvanı, sorumluluk alanı ve iletişim bilgileri.
5) Acil durumlarla ilgili ulusal ve yerel kurum ve kuruluşların acil durum irtibat numaraları.
6) İşyerlerinde kimyasal yayılım, parlama veya patlama tehlikesi ve benzeri özel riskleri barındıran bölümler.
7) Elektrik ve gaz akışının kesim noktaları, vanaları yer almalıdır.
İşveren tarafından onaylanan acil durum planının sayfaları numaralandırılarak; hazırlayan kişiler tarafından her sayfası paraflanıp, son sayfası imzalanır. 5070 sayılı Elektronik İmza Kanununa uygun olarak güvenli elektronik imza ile imzalanmış olan acil durum planları da geçerlidir. Acil durum planı, acil durumla mücadele edecek ekiplerin kolayca ulaşabileceği şekilde işyerinde saklanır.
Acil durum planı kapsamında hazırlanan tahliye planı, işyeri bina ve eklentilerinin giriş ve çıkışları ile katlarda, çalışanların görüş seviyesine uygun yükseklikte ve görünür bir şekilde asılır.
Acil durum planı hazırlanırken kullanılabilecek örnek form ekte yer almaktadır.
7. Tatbikata ve Acil Durum Planının Yenilenmesine İlişkin Düzenlemeler
İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmeliği’nin 13. Maddesinde düzenlenen tatbikat hususuna ilişkin düzenlemeler şöyledir;
• Tatbikat 19/9/2013 tarihli ve 28770 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Maden İşyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği kapsamındaki işyerleri için anılan Yönetmelik hükümlerine göre, diğer işyerleri için en geç yılda bir yapılır.
İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmeliği’nin 14. Maddesinde düzenlenen acil durum planlarının yenilenmesine ilişkin ilave düzenlemeler şöyledir;
• İşyerinde veya yakın çevresinde, belirlenmiş olan acil durumları etkileyebilecek veya yeni acil durumların ortaya çıkmasına neden olacak değişikliklerin meydana gelmesi halinde acil durum planı tamamen veya kısmen yenilenir.
8. Çalışanların Bilgilendirilmesi ve Eğitimlere İlişkin Düzenlemeler
İşyerlerinde Acil Durumlar Hakkında Yönetmeliği’nin 15. Maddesinde düzenlenen çalışanların bilgilendirilmesi ve eğitimlere ilişkin düzenlemeler şöyledir;
• Tüm çalışanlar acil durum planları ile söndürme, kurtarma, koruma ve ilk yardım ekiplerinde görevlendirilen destek elemanları hakkında bilgilendirilir.
• İşe yeni alınan çalışana ve herhangi bir işverenden geçici bir süre için çalışmak üzere devralınan çalışanlara, iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerine ilave olarak acil durum planları ile ilgili bilgilendirme yapılır.
• Acil durum konularıyla ilgili özel olarak görevlendirilenler, yürütecekleri faaliyetler ile ilgili özel olarak eğitilir. Söndürme, kurtarma ve koruma ekiplerine verilecek özel eğitimler Binaların Yangından Korunması Hakkındaki Yönetmelik hükümleri saklı kalmak kaydıyla işyerinde sağlık ve güvenlik hizmetini yürüten iş güvenliği uzmanı, işyeri hekimi veya iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin işverence yürütülmesi halinde işveren tarafından verilebilir. Bu eğitimler, işveren ile eğitim verenlerce imzalanarak belgelendirilir. Ayrıca bu eğitimler; Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, işçi, işveren ve kamu görevlileri kuruluşları veya bu kuruluşlarca kurulan eğitim vakıfları ve ortaklaşa oluşturdukları eğitim merkezleri, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, üniversiteler, belediyeler veya itfaiyeler tarafından da verilebilir.
• İlk yardım ekibindeki destek elemanlarının alacağı ilk yardımcı eğitimlerinin İlkyardım Yönetmeliği esaslarınca alınması sağlanır.
9. Süreksiz İşlerde Acil Durum Planlaması
Otuz iş günü veya daha kısa süren işlerde, işyerinin veya yapılacak işin mahiyeti itibarıyla çalışanları doğrudan etkilemesi muhtemel acil durumlar için bu Yönetmelik kapsamında yapılan özel görevlendirmeler işverence yapılır ve çalışanlar özel görevi bulunanlar ve acil durumlar ile ilgili bilgilendirilir.
10. Mevcut Acil Durum Ekiplerine İlişkin Geçici Düzenleme
İşyerlerinde mevcut bulunan acil durum ekipleri, 01.10.2021 tarihinden itibaren altı ay boyunca görevlerini sürdürür ve mevcut dokümanlar geçerliliğini korur. Bu süre zarfında ekiplere uygun olarak destek elemanlarının yeniden görevlendirilmesi ve dokümanların güncellenmesi sağlanır.(Bu yazının tamamını okumak ve Yayınlarımız’a abone olmak için tıklayınız.)
