DUYURU 2023/02
ELEKTRİK, DOĞALGAZ VE DİĞER ISINMA GİDERLERİNE KARŞILIK YAPILAN ÖDEMELERİN PRİME ESAS KAZANÇTAN İSTİSNA TUTULMASI
(Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı, Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü’nün 2022/26 Sayılı Genelgesi)
1-GENEL AÇIKLAMALAR
7420 sayılı Gelir Vergisi Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun Geçici 1 inci maddesinde;
“(1) Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren işverenler tarafından çalışanlara elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olmak üzere 30/6/2023 tarihine kadar (bu tarih dâhil) mevcut ücretlerine/prime esas kazançlarına ilave olarak yapılan aylık 1.000 Türk lirasını aşmayan ödemeler, 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre prime esas kazanca dâhil edilmez ve bu tutar üzerinden 31/12/1960 tarihli ve 193 sayılı Gelir Vergisi Kanunu uyarınca gelir vergisi hesaplanmaz.
(2) Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esasları belirlemeye ilgisine göre Hazine ve Maliye Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı yetkilidir.” hükümlerine yer verilmiştir.
Anılan maddenin ikinci fıkrasına istinaden uygulamanın usul ve esasları Sosyal Güvenlik Kurumunca çıkartılan 2022/26 sayılı Genelge ile belirlenmiş olup, uygulamada dikkat edilecek hususlar aşağıda açıklanmıştır.
2-İSTİSNADAN YARARLANMA ŞARTLARI
İşverenlerce çalışanlara elektrik doğalgaz ve diğer ısınma giderleri için yapılan ödemelerin prime esas kazançtan istisna tutulabilmesi için;
• İşverenler tarafından sigortalılara elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık ödenmesi,
• Ödemelerin maddenin yürürlüğe girdiği 9/11/2022 ila 30/6/2023 tarihleri arasında yapılması,
• Elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olmak üzere yapılan ödemelerin sigortalıların mevcut prime esas kazançlarına ilave olarak yapılması, • Mevcut prime esas kazanç tutarlarına ilave olarak yapılan ödemelerin aylık 1.000 TL’yi aşmaması gerekmektedir.
2.1- ÖDEMENİN ELEKTRİK, DOĞALGAZ VE DİĞER ISINMA GİDERLERİNE KARŞILIK OLARAK YAPILMASI
7420 sayılı Kanunun Geçici 1 inci maddesinde öngörülen prime esas kazanç istisnasından yararlanılabilmek için işverenlerce sigortalılara yapılacak ödemelerin elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olması gerekmektedir. Aksi halde başka adla yapılan ödemeler için söz konusu istisnadan yararlanılamayacaktır.
İstisnadan yararlanabilmek için elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık yapılacak ödemelerin sigortalılara nakden ödenmesi mümkün olduğu gibi elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma hizmetleri sunan üçüncü kişilere ödeme yapılması halinde de prime esas kazanç istisnasından yararlanılacaktır.
Örnek 1- İşveren tarafından sigortalı için doğalgaz kartına 500 TL yükleme yapılması veya 350 TL tutarındaki elektrik faturasının ödenmesi durumunda yapılan ödemeler prime esas kazançtan istisna tutulacaktır.
İşverenler tarafından sigortalılara elektrik, doğalgaz veya diğer ısınma giderleri için ayrı ayrı ödeme yapılması halinde, prime esas kazançtan istisna tutulacak tutarın hesabında yapılan ödemelerin toplam tutarına bakılacaktır.
Örnek 2- (B) sigortalısına işvereni tarafından 450 TL elektrik yardımı, 1.100 TL doğalgaz yardımı yapıldığı varsayıldığında, prime esas kazançtan istisna tutulacak tutar 1.000 TL olacağından, 1.000 TL’yi aşan 550 TL prime esas kazanca dahil edilecektir.
2.2- ÖDEMENİN 9/11/2022 İLA 30/6/2023 TARİHLERİ ARASINDA YAPILMASI
Elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık işverenlerce yapılan ödemelerden dolayı prime esas kazanç istisnasından yararlanılabilmesi için ödemelerin 9/11/2022 ila 30/6/2023 tarihleri arasında yapılmış olması gerekmektedir.
Örnek 3- İşverenin (A) sigortalısına 2022/Eylül ayında 500 TL elektrik yardımı, 2022/Aralık ayında 450 TL doğalgaz yardımı ve 2023/Temmuz ayında 300 TL ısınma yardımı adı altında ödeme yaptığı varsayıldığında, 9/11/2022 ila 30/6/2023 tarihleri dışında yapılan 2022/Eylül ayındaki 500 TL ve 2023/Temmuz ayındaki 450 TL tutarındaki ödemelerin tamamı prime esas kazanca dahil edilecek, 2022/Aralık ayında yapılan 450 TL tutarındaki ödeme ise prime esas kazançtan istisna tutulacaktır.
Ücret dışı ödemeler, 5510/80-d bendine göre ödendiği ayın kazancına dahil edilmektedir. Bu bakımdan, işverenler tarafından sigortalıların 2022/Kasım ila 2023/Haziran aylarına ilişkin elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık yapılacak ödemelerin 30/6/2023 tarihinden sonra yapılması halinde istisna kapsamında sayılmayacağından, tamamının ödendiği ayın prime esas kazancına dahil edilmesi gerekmektedir.
Örnek 4- (A) sigortalısına 2022/Aralık ayı için 450 TL elektrik yardımı ile 2023/Ocak ayı için 700 TL doğalgaz yardımının işvereni tarafından 2023/Ağustos ayında ödendiği varsayıldığında, söz konusu ödemenin 9/11/2022 ila 30/6/2023 tarihleri dışında yapılmış olması nedeniyle tamamı prime esas kazanca dahil edilecektir.
Elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olarak yapılan ödemelerin (enerji yardımının) ait olduğu ay dışında ancak 9/11/2022 ila 30/6/2023 tarihleri arasında yapılması halinde, ilgili aya ait enerji yardımı, söz konusu ödemenin yapıldığı ayın prime esas kazancından istisna tutulacaktır.
Örnek 5- İşverence (D) sigortalısına 2023/Ocak ayı için 450 TL elektrik yardımı ile 2023/Mart ayı için 900 TL doğalgaz yardımının 2023/Mart ayında ödendiği varsayıldığında, söz konusu ödemelerin 9/11/2022 ila 30/6/2023 tarihleri arasında yapılmış olması nedeniyle
Elektrik + Isınma Yardımı Tutarı= 450 + 900= 1.350 TL
1.350 TL- 1.000 TL (İstisna Tutarı) = 350 TL
2023 yılı Mart ayı prime esas kazancına dahil edilecektir.
2.3- ÖDEMENİN SİGORTALILARIN MEVCUT PRİME ESAS KAZANCINA İLAVE OLARAK YAPILMASI
İşverenlerce elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olarak çalışanlara ilk defa maddenin yürürlüğe girdiği 9/11/2022 veya sonrasında ödeme yapılması halinde bu ödemelerin 1.000 TL’ye kadar olan kısmının prime esas kazançtan istisna tutulabilmesi için yapılan ödemenin sigortalının mevcut prime esas kazancına ilave olarak yapılmış olması gerekmektedir.
Buna karşın bireysel iş sözleşmelerine veya toplu iş sözleşmelerine istinaden çalışanların elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık işverenlerce 9/11/2022 tarihinden önce de ödeme yapılıyor olması halinde, 9/11/2022 ve sonrasında yapılacak ödemelerin 1.000 TL tutarındaki kısmının prime esas kazançtan istisna tutulabilmesi için mevcut prime esas kazanca ilave olma şartına bakılmayacaktır.
İlk defa 7420 sayılı Kanunun Geçici 1. maddesinin yürürlüğe girdiği 9/11/2022 tarihi itibarıyla enerji yardımı yapılan işyerinde çalışmaya devam edenler bakımından esas alınacak mevcut prime esas kazanç, sigortalıya enerji yardımı yapılan aydan önce bildirilen en son aya ait prime esas kazanç olacaktır.
Örnek 6- 7420 sayılı Kanunun Geçici 1 inci maddesinin yürürlük tarihi (9/11/2022) itibarıyla çalışmaya devam eden ve enerji yardımı ödenen (B) sigortalısının mevcut prime esas kazancının belirlenmesinde (A) işyerinden 2022/Ekim ayında yapılan bildirim dikkate alınacaktır. Bu kişinin 2023/Mart ayında da (A) işyerinden enerji yardımı alması halinde bu defa mevcut prime esas kazanç olarak 2023/Şubat ayında yapılan bildirim dikkate alınacaktır.
Örnek 7- Örnek 6’daki (B) sigortalısının 2023/Şubat ayında 0 gün 0 kazanç olarak bildirildiği varsayıldığında, 2023/Mart ayında yapılan enerji yardımı ödemesinde mevcut prime esas kazanç olarak 2023/Ocak ayı esas alınacaktır.
7420 sayılı Kanunun Geçici 1 inci maddesinin yürürlüğe girdiği tarihten sonra enerji yardımı verilen işyerinde sigortalı olarak çalışmaya başlayanlar bakımından mevcut prime esas kazanç olarak sigortalının çalışmaya başladığı aya ilişkin prime esas kazanç tutarı esas alınacak olup; takip eden aylarda aynı işyerinde çalışmaya devam eden söz konusu sigortalılar bakımından esas alınacak mevcut prime esas kazanç ise sigortalıya enerji yardımı yapılan aydan önce enerji yardımı yapılan işyerinden bildirilen en son aya ait prime esas kazanç olacaktır.
Örnek 8- 2022/Kasım ayı içinde (A) işyerinde sigortalı olarak çalışmaya başlayan (B) sigortalısı için mevcut prime esas kazancının belirlenmesinde 2022/Kasım ayında (A) işyerinden yapılan bildirim dikkate alınacaktır. (B) sigortalısının 2023/Ocak ayındaki mevcut prime esas kazancın belirlenmesinde 2022/Aralık ayında yapılan bildirim esas alınacaktır.
Sigortalının aynı ya da farklı bir işverene ait birden fazla işyerinde çalışması halinde prime esas kazanç hesabı işverene ait her bir işyeri için ayrı ayrı yapılacaktır.
2.4-ÖDEMENİN AYLIK 1.000 TL’Yİ AŞMAMASI
İşverenler tarafından sigortalılara elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık yapılan ödemelerin aylık 1.000 TL’yi aşması halinde 1.000 TL’ye kadar olan kısım istisna kapsamında olacak; 1.000 TL’yi aşan kısım ise prime esas kazanca dahil edilecektir.
Örnek 9- İşveren tarafından (F) sigortalısına 2023/Ocak ayında 1.500 TL elektrik + doğalgaz yardımı yapıldığı varsayıldığında;
İstisna Tutar = 1.000 TL
Prime Esas Kazanca Dahil Edilecek Tutar 1.500 TL-1.000 TL = 500 TL olacaktır
İşverenlerce sigortalılara elektrik, doğalgaz ve diğer ısınma giderlerine karşılık olarak 9/11/2022 tarihinden önce ödeme yapılmış olması halinde bu ödemelerin prime esas kazanca dahil edilmiş olması gerekmekle birlikte, aynı ödemelerin aynı sigortalılara bu defa 9/11/2022 ila 30/6/2023 tarihleri arasında yapılmaya devam edilmesi halinde, 1.000 TL’ye kadar olan kısım prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.
3- DİĞER HUSUSLAR
3.1- 5510 sayılı Kanuna göre ayni yardımlar prime esas kazanca dahil edilmediğinden, diğer ısınma giderlerine (örneğin kömür, odun yardımı) karşılık olarak yapılan ayni yardımlar bu madde kapsamında değerlendirilmeyerek 5510 sayılı Kanunun 80/1-(b) bendi gereği prime esas kazançtan muaf tutulacaktır
3.2- İşverenlerce gerçeğe aykırı bildirim yapıldığının tespit edilmesi halinde, daha önce prime esas kazanca dahil edilmemiş tutarlar işverenlerden gecikme cezası ve zammı ile birlikte tahsil edilecektir.
3.3- Asgari Ücret Yönetmeliğinin “İşverenin Sorumluluğu” başlıklı 12 nci maddesinde işçilere sağlanan sosyal yardımlar sebebiyle asgari ücretten herhangi bir indirim yapılamayacağı hükmü yer almaktadır.
Bu hükme göre brüt asgari ücretin (prime esas kazanç alt sınırı) içerisine enerji yardım tutarının dâhil edilmesi mümkün değildir. (Bu yazının tamamını okumak ve Yayınlarımız’a abone olmak için tıklayınız.)
