SİRKÜLER 2022/60
İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞININ SOSYAL GÜVENLİK KURUMUNA BİLDİRİMİ
Değerli İnsan Kaynakları Yöneticileri ve Profesyonelleri,
İş kazası ve meslek hastalıkları bildirimleri, insan kaynaklarının meslek mensuplarının hukuki ve teknik bilgisi dahilinde yapılan işlemlerden biridir.
Danışmanlığımız rutininde yer alan sorularda sıklıkla tereddüt edilen bu işlemlerin hukuki ve teknik bilgilerini içeren bütünleşik bir bilgilendirmeye ihtiyaç duyulmuştur.
Bu amaçla hazırlanan sirkülerimizin insan kaynakları meslek mensuplarına yol gösterici ve faydalı olmasını dileriz.
Saygılarımızla
Dear Human Resources Managers and Professionals,
Occupational accident and occupational diseases notifications are one of the transactions carried out within the legal and technical knowledge of the professional members of human resources.
There was a need for an integrated information including the legal and technical information of these transactions, which are often hesitated in the questions included in the routine of our consultancy.
We wish that our circular prepared for this purpose will be guiding and beneficial to the members of the human resources profession.
Best regards
1. GENEL AÇIKLAMALAR
1.1. İŞ KAZASI
5510 sayılı Kanunun 13. maddesine göre iş kazası;
• Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada,
• İşveren tarafından yürütülmekte olan iş nedeniyle sigortalı kendi adına ve hesabına bağımsız çalışıyorsa yürütmekte olduğu iş nedeniyle,
• Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda,
• 5510/4-a kapsamındaki emziren kadın sigortalının, iş mevzuatı gereğince çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda,
• Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında,
meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen engelli hâle getiren olaydır.
1.2. MESLEK HASTALIĞI
5510 sayılı Kanunun 14. maddesine göre meslek hastalığı, sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal engellilik halleridir.
Sigortalının çalıştığı işten dolayı meslek hastalığına tutulduğunun;
a) Kurumca yetkilendirilen sağlık hizmet sunucuları tarafından usulüne uygun düzenlenen sağlık kurulu raporu ve dayanağı tıbbî belgelerin incelenmesi,
b) Kurumca gerekli görüldüğü hallerde, işyerindeki çalışma şartlarını ve buna bağlı tıbbî sonuçlarını ortaya koyan denetim raporları ve gerekli diğer belgelerin incelenmesi,
sonucu Kurum Sağlık Kurulu tarafından tespit edilmesi zorunludur.
Bir hastalık veya engellilik halinin meslek hastalığı sayılabilmesi için;
• Sigortalı olunması,
• Yürütülen işin sonucu olarak ortaya çıkması,
• Meslek hastalığının Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilmesi gerekir.
2. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI BİLDİRİMİ KAPSAMINA GİREN SİGORTALILAR
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 13. ve 14. maddeleri uyarınca;
• 5510/4-a ve 4-b kapsamındaki sigortalıların
• 5510/5. maddenin;
-(a) bendinde sayılan hizmet akdi ile çalışmamakla birlikte, ceza infaz kurumları ile tutukevleri bünyesinde oluşturulan tesis, atölye ve benzeri ünitelerde çalıştırılan hükümlü ve tutukluların,
-(b) bendinde sayılan aday çırak, çırak ve işletmelerde meslekî eğitim gören öğrenciler, yükseköğrenimleri sırasında staja tabi tutulan öğrenciler, mesleki ve teknik ortaöğretim sırasında tamamlayıcı eğitim ya da alan eğitimi gören öğrenciler, kamu kurum ve kuruluşları tarafından desteklenen projelerde görevli bursiyerler ile 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 46. maddesine tabi olarak kısmi zamanlı çalıştırılan öğrencilerden aylık prime esas kazanç tutarı, 5510/82. maddeye göre belirlenen günlük prime esas kazanç alt sınırının otuz katından fazla olmayanların,
-(c) bendinde sayılan harp malulleri ile 2330 sayılı Nakdi Tazminat ve Aylık Bağlanması Hakkında Kanuna veya 2330 sayılı Kanun hükümleri veya 5434/56. maddesi uygulanarak aylık bağlanmasını gerektiren kanunlara göre vazife malullüğü aylığı bağlanmış malullerden hizmet akdine tabi çalışanların
-(e) bendinde sayılan Türkiye İş Kurumu tarafından düzenlenen meslek edindirme, geliştirme ve değiştirme eğitimine katılan kursiyerlerin,
-(g) bendinde sayılan ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi olmayan ülkelerde iş üstlenen işverenlerce yurt dışındaki işyerlerinde çalıştırılmak üzere götürülen Türk işçilerinin,
-5510/Ek- 5. maddesinde belirtilen tarım veya orman işlerinde hizmet akdiyle süreksiz olarak çalışanların,
-5510/Ek-9. maddesinin birinci ve ikinci fıkrası kapsamında ev hizmetlerinde çalışanların,
-2547 sayılı Kanunun Ek 29. maddesine göre intörn statüsündeki öğrencilerin,
İş kazasına uğraması veya meslek hastalığına tutulduğunun öğrenilmesi halinde, iş kazası ve meslek hastalığı bildirimlerinin yapılması gerekmektedir.
DANIŞMAN NOTU: Oya ŞALAP/ Eğitim Birim Müdürü/ Danışma Grup Yöneticisi
Okulu tarafından sigortalı sayılan öğrenciler, işyerinde mesleki eğitim amacıyla bulunduğundan işçi statüsünde sayılmazlar.
Aynı şekilde Türkiye İş Kurumu (İŞKUR) programlarında katılımcı olanlar da işçi statüsünde sayılmazlar.
İş kazası ve meslek hastalıkları bildirimlerinin “işverence” yapılacağı genel kural olmakla birlikte stajyer öğrenciler ve İŞKUR programları katılımcılar için istisnai bir durumun var olduğu unutulmamalıdır.
Bu kişiler için iş kazası ve meslek hastalığı bildirim yükümlülüğü bulundukları işyeri işverenlerine aittir.
5510 sayılı Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında bulunan çırak ve stajyer öğrenciler ile aynı maddenin (e) bendi kapsamındaki İş-Kur kursiyerlerinin staj gördükleri sırada iş kazası geçirmeleri veya meslek hastalığına tutulmaları halinde, işe giriş bildirgeleri ilgili kurumlarca verilmiş ise iş kazası ve meslek hastalığı bildirimlerinin elektronik ortamda yapılmasına sistem tarafından izin verilmektedir. Bildirimin elektronik ortamda yapılamadığı durumlarda ise söz konusu kişilerin iş kazası ve meslek hastalığı bildiriminin çalıştığı/staj gördüğü işyeri işverenleri tarafından manuel olarak (kağıt ortamında) yapılması gerekmektedir.
Hatta yükümlülüğün süresinde yerine getirilmemesi durumunda idari para cezaları eğitim veya staj gördükleri işyeri işverenlerine uygulanmaktadır.
3. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞI BİLDİRİM SÜRELERİ
3.1. İŞ KAZASI BİLDİRİMİ YÖNÜNDEN
Yukarıda sayılan ve haklarında iş kazası ve meslek hastalığı sigortası hükümleri uygulanan sigortalıların iş kazası geçirmeleri durumunda meydana gelen iş kazasının işverenlerince o yer yetkili kolluk kuvvetlerine derhal, Sosyal Güvenlik Kurumuna da en geç kazadan sonraki 3 işgünü içinde bildirilmesi icap etmektedir.
Sigortalıların işverenin kontrolü dışındaki yerlerde iş kazası geçirmeleri ve iş kazası ile ilgili bilgi alınmasına engel olacak durumlarda ise 3 iş günü olan bildirim süresi, iş kazasının öğrenildiği tarihten itibaren başlamaktadır.
Ayrıca;
5510/5-(g) bendi kapsamındaki sigortalıların iş kazası geçirmeleri halinde, işverenlerince kazanın olduğu ve ülkemiz ile sosyal güvenlik sözleşmesi bulunmayan ülkelerdeki yerel kolluk kuvvetlerine derhal, Kuruma da kazadan sonraki 3 iş günü içinde,
5510/Ek 5. madde kapsamındaki sigortalıların iş kazası geçirmeleri halinde, iş kazasının kendilerince veya işverenlerince kolluk kuvvetlerine derhal, Kuruma da kazadan sonraki 3 iş günü içinde bildirilmesi gerekmektedir.
3.2. MESLEK HASTALIĞI BİLDİRİMİ YÖNÜNDEN
Sosyal Güvenlik Kurumu Sağlık Kurulunca sigortalının yakalandığı hastalığın, meslek hastalığı olarak kabul edilmesi halinde işverenlerince bu durumun öğrenildiği tarihten itibaren 3 iş günü içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmesi gerekmektedir.
Uygulamada Kurum Sağlık Kurumunca sigortalının meslek hastalığına tutulduğuna karar verilmesi halinde durum ilgili SGK Müdürlüğüne bildirilmekte, ilgili SGK Müdürlüğünce de işverene sigortalının meslek hastalığına tutulduğu hususu resmi bir yazı ile bildirilmektedir. Dolayısıyla işverence sigortalının meslek hastalığına tutulduğu, SGK tarafından yapılan yazılı bildirim üzerine öğrenildiğinden, meslek hastalığı bildiriminin de bu yazının tebliğ edildiği tarihten itibaren 3 iş gününde yapılması gerekmektedir.
İş kazası bildirimlerinde süre iş kazasının meydana geldiği tarihi izleyen ilk iş gününden başlatılmasına rağmen, meslek hastalığı bildirimlerinde süre sigortalının meslek hastalığına tutulduğunun öğrenildiği günden itibaren başlatılmaktadır. Dolayısıyla sigortalının meslek hastalığına tutulduğuna dair yapılan yazılı bildirim üzerine üç iş günü süre tebligatın alındığı tarihten itibaren başlamaktadır.
DANIŞMAN NOTU: Mehmet GÜLPAK/ Sosyal Güvenlik Hukuku Koordinatörü/ İş ve Sosyal Güvenlik Müşaviri
İşverenlerin iş kazası durumunda Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirim yükümlülüğü olduğu gibi, meslek hastalığı durumunda da bildirim yükümlülüğü bulunmaktadır. Ancak meslek hastalığı durumundaki bildirim yükümlülüğü iş kazasından farklı olarak Sosyal Güvenlik Kurumunun talebi üzerine yapılmaktadır. Yazılı talep üzerine yapılacak olan meslek hastalığı bildirimlerinin zamanında yapılmaması da idari para cezasına bağlanmıştır. Ancak işçilerin işverene raporla müracaat ederek meslek hastalığı bildirimde bulunulmasını talep etmesi uygulaması ya da hastane tarafından alınmış raporla meslek hastalığı bildiriminde bulunulması uygulaması yoktur. Hatta Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından meslek hastalığı araştırmasına ilişkin araştırma safhasında dahi meslek hastalığı bildirim zorunluluğu yoktur. Meslek hastalığı bildirimi özeldir ve mutlak surette bildirimi düzenlemektedir.
4. BİLDİRİM SÜRESİ İLE İLGİLİ ORTAK HUSUSLAR
1- Bildirim süresi kazanın meydana geldiği/meslek hastalığının öğrenildiği tarihi izleyen ilk iş gününden itibaren başlamakta ve söz konusu 3 iş gününe rastlayan hafta tatil günleri (Cumartesi, Pazar) ile ulusal bayram ve genel tatil günleri hesaba dahil edilmemektedir.
DANIŞMAN NOTU: Eyüp Sabri DEMİRCİ/ Sosyal Güvenlik İşlemleri Koordinatörü/ SGK Hizmet Sunumu Emekli Genel Müdürü
Örneğin, Perşembe günü meydana gelen iş kazasında 3 iş günü olan bildirim süresi, Cuma günü başlamakta ve Salı günü sona ermektedir.
Dolayısıyla işyerindeki haftalık çalışma süresinin 5 gün veya 6 gün olması, iş kazası ve meslek hastalığı bildirimlerinin 3 iş günü içinde bildirilmesi kuralını değiştirmemektedir.
2- İş kazası ve meslek hastalığı bildirimleri 5604 sayılı Mali Tatil İhdas Edilmesi Hakkında Kanun kapsamına dahil edilmediğinden, 3 iş günü olan bildirim süresinin son günü Temmuz ayının 1’i ila 20’si arasına rastlasa bile bildirim süresi uzamadığından, iş kazası ve meslek hastalığı bildirimi diğer aylarda olduğu gibi 3 iş günü içinde yapılmalıdır.
3- SGK bilgi işlem altyapısında meydana gelen arızalar ya da elektronik erişimin sağlanamaması, e-Bildirge şifresi alınamaması gibi nedenlerle, bildirimin elektronik ortamda yapılamaması durumunda 3 iş günü süre uzatılmadığından, işverenlerce İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu ile kâğıt ortamında veya aynı bilgileri taşıyan dilekçe ile yasal süresi içinde mutlaka Kuruma bildirim yapılmalıdır.
4- Sigortalının sağlık hizmet sunucusundan iş kazası nedeniyle provizyon almış olması halinde herhangi bir istirahat raporu düzenlenmemiş olsa bile iş kazası bildirimi 3 iş günlük süre içinde yapılmalıdır.
5- İş kazasının meydana geldiği gün sigortalı her ne kadar raporlu olsa da kazanın olduğu gün için SGK’ya prim günü ve prime esas kazanç bildirilmelidir.
6- İş kazası bildirimlerine ilişkin idari para cezası uygulanması aşamasında aynı vakadan dolayı iş kazasına uğrayan birden fazla sigortalı olması durumunda, her bir sigortalı için yapılması gereken bildirim yükümlülüğünü yerine getirmeyen işverene, sigortalı başına değil, yaşanan kaza vaka bazında değerlendirilerek tek ceza uygulanmaktadır.
5. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞININ BİLDİRİM ŞEKLİ
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 35. maddesine göre iş kazası ve meslek hastalığı bildirimi, e-Sigorta kanalıyla veya Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğin 7 nolu ekinde yer alan İş Kazası ve Meslek Hastalığı Bildirim Formu ile yapılabilecektir. Ancak iş kazası ve meslek hastalığı bildirimin e-Sigorta kanalıyla ve “İş Kazası Meslek Hastalığı E-Bildirim” ekranlarından yapılması önerilmektedir.
DANIŞMAN NOTU: Mustafa BAŞTAŞ/ Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı/ İş ve Sosyal Güvenlik Müşaviri
İnsan kaynakları biriminin işlem yükü, dijital yöntemlerle bildirim yapılarak azaltılabilir, kağıt israfı önlenebilir.
Bu nedenle iş kazası ve meslek hastalığı bildirimin e-Sigorta kanalıyla ekranlarından yapılmasını öneriyoruz.
6. KAYIT DIŞI ÇALIŞTIRILAN SİGORTALININ İŞ KAZASI GEÇİRMESİ
İş kazası geçiren sigortalının işe giriş bildirgesinin kazanın meydana geldiği tarihten sonra ve yasal süresi dışında Kuruma verilmesi halinde, bildirim tarihinden önce meydana gelen iş kazası için yapılan sağlık yardımı masrafları ve sigortalıya bağlanan geçici iş göremezlik ödeneği dâhil tüm masraflar ile gelir bağlanırsa bu gelirin peşin sermaye değeri işverene rücu edilir.
7. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞININ SÜRESİ İÇİNDE SGK’YA BİLDİRİLMEMESİ
İş kazasının 3 iş günlük süre içinde Kuruma bildirilmemesi halinde, 5510 sayılı Kanunun 21. maddesine göre bildirim tarihine kadar geçen süre için sigortalıya ödenen/ödenecek geçici iş göremezlik ödenekleri, Kurumca işverenden tahsil edilmektedir.
Meslek hastalığının 3 iş günlük süre içinde bildirilmemesi halinde ise 5510 sayılı Kanunun 14. maddesine göre Kurumca bu durum için yapılmış bulunan masraflar ile ödenmişse geçici iş göremezlik ödenekleri işverene rücu edilmektedir.
İşverenlerce iş kazası ve meslek hastalığının süresi içinde Sosyal Güvenlik Kurumuna bildirilmemesi halinde, ayrıca 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununun 26/1-(e) bendine göre işyerindeki çalışan sayısı ve işyerinin tehlike sınıfı dikkate alınarak idari para cezası uygulanmaktadır.
2022 yılı içinde uygulanacak idari para cezaları aşağıda gösterilmiştir.
• Ondan az çalışanı bulunan işyerlerinden;
1) Az tehlikeli sınıfta yer alanlar için 6.966 TL
2) Tehlikeli sınıfta yer alanlar için 8.707 TL
3) Çok tehlikeli sınıfta yer alanlar için 10.449 TL
• b) On ila kırk dokuz çalışanı bulunan işyerlerinden;
1) Az tehlikeli sınıfta yer alanlar için 6.966 TL
2) Tehlikeli sınıfta yer alanlar için 10.449 TL
3) Çok tehlikeli sınıfta yer alanlar için 13.932 TL
• c) Elli ve daha fazla çalışanı bulunan işyerlerinden;
1) Az tehlikeli sınıfta yer alanlar için 10.449 TL
2) Tehlikeli sınıfta yer alanlar için 13.932 TL
3) Çok tehlikeli sınıfta yer alanlar için 20.898 TL
DANIŞMAN NOTU: Gizem AKSOY/ Danışma Birim Müdürü/ Kıdemli Danışman
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanununda da iş kazası tanımı, 5510 Sayılı Kanun’da tanımlanan iş kazalarını kapsayacak şekilde “işyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen ölüm veya yaralanma ile sonuçlanan olaylar” olarak tanımlanmıştır.
6331 sayılı Kanunun gerekçesinde de belirtildiği üzere idari para cezaları ihlalin çalışanlara etkisi dikkate alınarak tespit edilmeye çalışılmıştır. Bu nedenle iş kazası ve meslek hastalığına ilişkin idari para cezaları 5510 sayılı Kanunda olduğu gibi asgari ücret ve katları şeklinde uygulanmasından ziyade kapsayıcı bir şekilde koruma ve önlenme sağlanması amacıyla çalışan sayısı ve işyeri tehlike sınıfı dikkate alınarak uygulanmaktadır.
İş kazası ve meslek hastalıklarını bildirmeme cezaları da 5510 Sayılı Kanun’a göre değil, caydırıcılığın mutlak suretle korunduğu 6331 Sayılı Kanun’a göre verilmektedir. Uygulamada iş kazası ve meslek hastalıklarına dair tespitler Sosyal Güvenlik Kurumu denetim ve kontrol memurlarınca yapılıyor olsa da cezai işlemlerde baz alınacak idari para cezaları 6331 Sayılı Kanun’a göre çalışan sayısı ve işyeri tehlike sınıfı dikkate alınarak belirlenmektedir.
Hatta 6331-5510 Sayılı Kanun arasında yaşanan tereddütlerle ilgili Sosyal Güvenlik Kurumu’nun 23.06.2022 tarih ve 47780667 Sayılı kararıyla, 6331 Sayılı Kanun’a göre tutulması zorunlu kayıt ve belgelerin SGK denetimlerinde ibraz edilmemesi halinde, 5510 Sayılı Kanun’a göre idari para cezası uygulanmayacağı belirtilmiştir.
8. İŞ KAZASI VE MESLEK HASTALIĞININ E-SİGORTA KANALIYLA BİLDİRİMİ (RESİMLİ ANLATIM)
İş kazası ve meslek hastalığı e-SGK uygulamasında yer alan İş Kazası Meslek Hastalığı E-Bildirim” ekranlarından yapılabilmektedir.
8.1. UYGULAMAYA ERİŞİM
Uygulamaya e-Sigorta kullanıcı kodu ve şifresi girilmek suretiyle erişim sağlanmaktadır.
8.2. İŞ KAZASI BİLDİRİM İŞLEMLERİ
• İş Kazası Bildirim Girişi
Uygulama, kazanın olduğu işyerine, kazaya uğrayan kişiye ve kaza bilgilerine ilişkin bilgilerin alındığı beş ayrı ekrandan oluşmaktadır.
1- İlk ekranda, işyeri telefon numarası, varsa işyerinde çalışan çocuk işçi, engelli, eski hükümlü, stajyer/çırak, hükümlü, terör mağduru çalışan sayıları, kaza günündeki vardiya başlangıç ve bitiş saatleri, kaza gününde işyerinin faaliyet durumu (kaza günü işyerinin kapatılması/faaliyetin durması/faaliyetin devam etmesi), iş kazası bildirimini yapan kişiye ait bilgiler girilir.
2- İkinci ekranda, iş kazasının olduğu ülke ve il ilçe adres bilgileri girildikten sonra “DETAY” sekmesine basılarak “Yeni Kaza Saati ve Adres Tanımlama” seçeneği tıklanarak kaza saati ve kazanın meydana geldiği adres bilgileri girilir.
Kaza tarih seçimi yapıldığında, seçilen tarihte ve saatte daha önce bir kaza girişi yapılmış ise daha önce girilen kaza bilgisi seçilerek devam edilir.
3- Üçüncü ekranda, öncelikle iş kazasına sebep olan olay, iş kazasına sebep olan araç/gereç, iş kazasının gerçekleştiği yer seçilir, sonrasında kazanın oluş şekli ve sebebi en az 60, en fazla 345 karakter girilecek şekilde açıklanır.
Ardından kazaya uğrayan kişi sayısı ve kazayı gören olup olmadığı bilgisi girilir. “Kazayı gören var” olarak seçim yapıldığı takdirde kazayı gören kişiye ilişkin TC kimlik numarası, telefon ve adres bilgileri girilir. Kazayı gören birden fazla kişi bulunması halinde “Şahit Ekle” seçeneği tıklanarak, kazayı gören diğer kişiye ilişkin bilgiler de girilir.
4- Dördüncü ekranda, kaza geçiren kişiye ilişkin bilgiler girilir. Bu ekranda kaza geçiren kişinin TC kimlik numarası girildikten sonra sigortalı veya işveren seçeneklerinden biri seçilir. Kaza geçiren sigortalının kazanın olduğu işyerinden sigortalı işe giriş bildirgesi verilmemiş ise veya işveren olarak seçilmesine rağmen işyeri tescil kütüklerinde işveren olarak kaydı bulunmuyorsa girilen TC kimlik numarasını sistem kabul etmeyeceğinden öncelikle sigortalı işe giriş bildirgesinin verilmesi, kaza geçiren kişi işverense işyeri tescil kayıtlarında gerekli güncellemelerin yapılması için ilgili SGK Müdürlüğüne başvurulması gerekir.
Kaza geçiren kişinin İş-Kur kursiyeri veya stajyer/çırak olması ve ilgili Kurumlarca SGK bildiriminin yapılmış olması halinde ise işyerinden işe giriş bildirgesi verilmemiş olsa bile kaza geçiren kişinin sisteme girilmesine izin verilmektedir.
5- Beşinci ekranda, iş kazası geçiren kişiye ilişkin bilgiler görüntülenerek, kişinin adres ve telefon bilgileri, kaza geçiren kişiye ulaşılamadığı durumlarda bir yakınına ulaşılabilmesi için bir yakınının TC kimlik numarası ve adres bilgisi girilerek, kaza geçiren kişinin esas işi/mesleği ve işyerindeki görevi seçilir.
“Esas işi/mesleği” bölümüne, kaza geçiren kişinin eğitim-öğretim mezuniyet bilgilerine göre sahip olduğu mesleği; “İşyerindeki görevi” bölümüne ise kaza geçirdiği işyerindeki görevi girilir.
Daha sonra kaza geçiren kişinin iş sağlığı ve güvenliği eğitimi alıp almadığı, son bir yıl içinde yıllık ücretli izin kullandığı gün sayısı, prim ödeme halinin devam edip etmediği, öğrenim durumu, kaza anında yürüttüğü faaliyet ve kullandığı araç/gereç bilgileri, yaralanmaya neden olay ve araç/gereç bilgileri, yaralanmaya neden olay, yaralanmaya neden olan araç/gereç, yaranın türü, yaranın vücuttaki yeri, çalıştığı ortam, çevre, kaza günündeki iş başı saati, kazadan sonra ne yaptığı, kazanın gerçekleştiği yer, kaza sonucu iş göremezlik durumunun olup olmadığı, tıbbi müdahale yapılıp yapılmadığı yönünde ekran üzerinde seçim yapılır.
Prim Ödeme Hali: Kazalının işvereni tarafından primlerinin yatırılmaya devam edip etmediği bilgisini verir. “Sona Erdi” ve “Sona Ermedi” olarak iki seçenekten oluşur. “Sona Erdi” seçeneği seçilirse ne zaman sona erdiğine dair tarih bilgisi girilmelidir.
Kaza Anında Yürütmekte Olduğu Genel Faaliyet: Kaza anında kazalı tarafından yapılmakta olan temel iş türünü tanımlar. Kaza anında kazalının yaptığı meslek olmadığı gibi, özel aktivitesi de değildir. Kaza ile sonuçlanan zaman sırasında kazalı tarafından yapılmakta olan is veya görev türünün genel ifadelerle tanımlanmasıdır.
Kazadan Az Önceki Zamanda Kazalının Yürütmekte Olduğu Özel Faaliyet: Kazalının kaza anında yapmakta olduğu özel aktivitesidir. Sadece kısa bir dönemi kapsar.
Özel Faaliyet Sırasında Kullanılan Araç / Gereç: Kazadan hemen önce kazalının özel aktivitesi ile ilgili olan başlıca materyal. Bu materyal kazadan sorumlu olabilir veya olmayabilir. Önemli olan özel aktivitesi sırasında kullanıyor olmasıdır. Birden fazla ilişkili materyal var ise kaza veya yaralanma ile en çok ilgili olanı seçilmelidir.
Yaralanmaya Neden Olan Olay: Yaralanmanın ortamı olarak da adlandırılır. Bu terim, kazalının yaralanmasına neden olan materyal tarafından nasıl incitildiğinin (fiziki ve zihni travma) bilgisini verir. Birden çok yaralanma teması veya ortamı varsa, en ciddi yaralanmaya neden olan seçilmelidir.
Yaralanmaya Neden Olan Araç / Gereç: Yaralanmaya sebep olan hareketi, hareket esnasında kullanılan materyali veya ortamı gösterir. Yaralanmaya sebep olan birden fazla materyal varsa en ciddi yaralanmaya sebep olanı seçilmelidir.
Yaranın Türü: Kazalı için fiziki sonuçları, örneğin kemik kırılma, burkulma vb. gösterir. Kazada birden fazla yaralanma vakası varsa, yaralanmalardan birisi diğerlerinden açıkça daha 7 ciddi ise bu durumda bu kaza daha ciddi yaralanmalara karşılık gelen grup içinde sınıflandırılmalıdır. Kazalının iki veya daha çok yaralanması varsa ve bunlardan biri diğer (ler)inden daha ciddidir seklinde tanımlanamıyorsa sadece bu durumda 120 kodu ile tanımlanan “çeşitli yaralanmalar” seçilmelidir.
Yaranın Vücuttaki Yeri: Bu değişken yaranın vücuttaki yerini tanımlar. Vücutta birden fazla yaralanma yeri varsa en çok etkilenen parçası seçilmelidir. Örneğin; bir organın kesilmesi kemik kırığından, kemik kırığı ise yaradan daha önemlidir. Diğer durumlarda, örneğin kırık el ve ayal gibi vücudun birden fazla kısmında olan yaralanmalarda 70 kodu ile tanımlanan “Tüm beden ve çeşitli bölgeler; belirlenmemiş alanlar” seçeneği işaretlenmelidir.
Çalışılan Ortam: Kazalının kaza sırasında sürekli veya ara sıra işgal ettiği yerin/ mevkiin durumunu belirler. İsin sürekli olup olmadığı dikkate alınmaz.Çalışılan Çevre: Kazadan hemen önce kazalının çalışmakta olduğu veya bulunduğu işyeri türü, çalışma alanı veya yeridir.
Kaza Gününde İşbası Saati: Kazalının kaza günü vardiya başlangıç saatini gösterir.
Kazadan Sonra Sigortalı Ne Yaptı?: Kazalının kazadan sonra çalışmaya devam edip etmediği bilgisini verir. “Çalışmayı Bir Süre Sonra Bıraktı” seçeneği seçilirse, çalışmayı bıraktığı saat ve tarih bilgisi girilmelidir.
Kazanın Gerçekleştiği Yer: Kazanın işyerinde mi yoksa işyeri dışında mı gerçekleştiği bilgisini verir. Seçilen kritere göre “Kazanın Gerçekleştiği Ortam” bilgisi de girilir.
Kaza Sonucu İs Göremezliği: Kazalının is göremezlik durumunu niteler. Bu ekranda yer alan kaza sonucu iş göremezliği bilgisinde bulunan ifadeler aşağıdaki şekilde tanımlanmaktadır. a) Yok: Kişinin istirahat raporu almaması. b) Var: Kişinin kaza sonucunda istirahat raporu alması. c) Derhal ölüm: Kişinin kaza anında ölmesi. d) İş kazası esnasında olmayan ölüm: Kişinin kaza anından sonra ölmesi. e)Henüz iş göremezlik belirlenmemiş: Kişinin istirahat raporuna ilişkin henüz bilgi edinilememesi. Kaza sonucu iş göremezliği alanında “Var” seçimi yapıldığında ayrıca kişinin rapor aldığı süre bilgisinin de girilmesi gerekmektedir.
Tıbbi Müdahale Yapıldı mı?: Kazalıya tıbbi müdahale yapılıp yapılmadığı bilgisini verir. Tıbbi müdahale Yapılmadı, Derhal Yapıldı ve Daha Sonra Yapıldı olmak üzere 3 seçenekten oluşur. Derhal Yapıldı seçilirse Tıbbı Müdahaleyi kimin yaptığı bilgisi girilmelidir. Daha sonra yapılmış ise tıbbi müdahalenin yapıldığı yer, yapan kişi ve yapıldığı tarih vs gibi bilgilerin girilmesi gerekmektedir.
6- Beşinci ekranda yer alan bilgilerin sisteme girilmesinin ardından ekranın sağ alt köşesinde yer alan “Bildirimi Kaydet” seçeneği işaretlendikten sonra iş kazası bildirimi ilgili sosyal güvenlik merkezine gönderilmiş olacaktır.
• İş Kazası Bildirim Görüntüleme/Güncelleme İşlemleri
Sisteme daha önce iş kazası girişi yapılmış ise iş kazasının meydana geldiği tarih bilgisi girilerek veya iş kazası geçiren kişiye ait TC kimlik numarası girilerek, evvelce girilmiş bulunan kaza bilgilerinin görüntülenmesine ya da güncellenmesine imkan sağlanmaktadır.
“Güncelleme” sekmesi kullanılarak iş kazası giriş ekranında açılan ekranlar sırası ile tekrar açılmakta ve “kaza tarihi” alanı dışındaki bilgilerin güncellenmesine izin verilmektedir.
8.3. MESLEK HASTALIĞI BİLDİRİM İŞLEMLERİ
• Meslek hastalığı bildirim girişi
Bu ekran vasıtasıyla kullanıcı tarafından TC kimlik numarası girilen kişinin yakalandığı meslek hastalığına ait bildirimleri yapılmaktadır.
Meslek hastalığı bildirim girişi butonuna basıldığında,
1- İlk ekranda, iş kazası bildiriminde olduğu gibi meslek hastalı bildirimi yapılan işyerine ait bilgiler görüntülenmekte ve işyerine ait bilgilerinin girilmesi istenmektedir.
2- İkinci ekranda, meslek hastalığına tutulan kişiye ilişkin bilgiler girilmektedir. Bu ekranda meslek hastalığına tutulan kişinin TC kimlik numarası girildikten sonra sigortalı veya işveren seçeneklerinden biri seçilir. Meslek hastalığına tutulan sigortalının kazanın olduğu işyerinden sigortalı işe giriş bildirgesi verilmemiş ise girilen TC kimlik numarasını sistem kabul etmeyeceğinden öncelikle sigortalı işe giriş bildirgesinin verilmesi gerekecektir.
3- Üçüncü ekranda, “Rapor Başlangıç Tarihi, Tanı Tarihi, Sağlık Kurulu Tespit Tarihi, Meslek Hastalığının Saptanma Şekli, Meslek Hastalığı Tanısı, Meslek Hastalığı Tanısı Alt Grup, Meslek Hastalığına Neden Olan Etken Grup, Meslek Hastalığı Etkenine Maruz Kalma Süresi” bilgileri sisteme girilir.
4- Üçüncü ekranda yer alan bilgilerin sisteme girilmesinin ardından ekranın sağ alt köşesinde yer alan “Bildirimi Kaydet” seçeneği işaretlendikten sonra meslek hastalığına tutulan kişiye ilişkin bildirim ilgili sosyal güvenlik merkezine gönderilmiş olacaktır.
• Meslek hastalığı bildirim görüntüleme/güncelleme işlemleri
Sisteme daha önce meslek hastalığına tutulmuş bir kişi bilgisi girilmiş ise meslek hastalığına tutulan kişiye ait TC kimlik numarası girilerek, evvelce girilmiş bulunan bilgilerin görüntülenmesi ya da güncellenmesi mümkün bulunmaktadır.
“Güncelleme” sekmesi kullanılarak meslek hastalığı giriş ekranında açılan ekranlar sırası ile tekrar açılmakta ve evvelce girilen bilgilerin güncellenmesine izin verilmektedir.
8.4. HASTANE BİLDİRİM SORGULAMA
• Tarihe Göre Hastane Bildirim Sorgulama
Bu seçenek vasıtasıyla ekrana girilen tarih aralığında işyeri sigortalılarından iş kazası veya meslek hastalığı nedeni ile provizyon bilgileri görüntülenmektedir.
Yapılan sorgulama sonucunda, varsa sağlık hizmet sunucusuna iş kazası veya meslek hastalığı nedeni ile başvuran sigortalı bilgisi ile başvuru ve kaza/vaka tarihi listelenmektedir.
• TCK No ile Hastane Bildirim Sorgulama
Bu seçenek vasıtasıyla ekrana girilen TC kimlik numarasında kayıtlı sigortalının iş kazası veya meslek hastalığı nedeni ile aldığı provizyon bilgileri görüntülenmektedir. (Bu yazının tamamını okumak ve Yayınlarımız’a abone olmak için tıklayınız.)
