DUYURU 2023/25
KISA ÇALIŞMA UYGULAMASI HAKKINDA GÜNCEL BİLGİLENDİRMEMİZ
Değerli İnsan Kaynakları Yöneticileri ve Profesyonelleri,
Depremden etkilenen ve olağanüstü hal ilan edilen Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illerinde üretim faaliyetleri tamamen ve/veya büyük ölçüde durmuş, zorlayıcı sebep şartları oluşmuştur.
Deprem felaketi nedeniyle üretim faaliyetlerin durması veya haftalık çalışma saatinin önemli ölçüde (1/3) azalması söz konusu olduğundan kısa çalışma ödeneği bakımından gerekli şartlar oluşmuştur. Esas olarak zorlayıcı sebep nedeniyle kısa çalışma başvurusu, e-devlet sistemi üzerinden yapılmakla birlikte olağan başvuru yöntemleri, pandemi döneminde olduğu gibi kolay sonuçlandırılmamaktadır.
Türkiye İş Kurumu Genel Müdürlüğü ve İstihdam Hizmetleri Dairesi Başkanlığı yetkilileriyle bilgi edinme kapsamında yaptığımız görüşmede; yakın zamanda İŞKUR Yönetim Kurulu görüşü açıklanacağı ve ayrıca yasal değişikliklerle pandemi döneminde olduğu gibi kısa çalışmadan kolay yararlanılabilecek yöntemlerin benimseneceği belirtilmiş, başvurular için acele edilmemesi konusunda öneri sunulmuştur. İŞKUR Yönetim Kurulu’nun sadece depremden etkilenen 10 il için geçerli olacağı belirtilmiştir.
Buna göre işverenlerin ivedi işlem yapmaksızın İŞKUR Yönetim Kurulu’nca netleşecek hususları beklemesi belirsiz olan bu dönemde faydalı olacaktır. Süreç tarafımızca takip edilmekte olup ayrıca sizlere bilgilendirme yapmaya devam edeceğiz.
Merak Edilenler ve Gerekçeli Öneriler
1. Kısa Çalışma Başvuru Ne Zaman ve Nasıl Yapılacak?
Kısa çalışma başvurusu, İŞKUR tarafından özel bir yönlendirme yapılmadığı sürece şahsen veya e-devlet üzerinden yapılabilir. Başvuru için acele edilmemesini ve içerisinde bulunduğumuz zorlu koşulların fazlaca belirsizlik taşıması nedeniyle başvuru için duyurularımızın takip edilmesini öneriyoruz.
2. Kısa Çalışma Türkiye Genelinde Geçerli Mi?
Mevcut kısa çalışma kuralları bakımından şartlar deprem felaketini etkileyen bölgeler için oluşmuştur. İŞKUR Yönetim Kurulu kararının kısa çalışmanın uygulama alanı bakımından belirleyici olacağını tahmin ediyoruz. Bu nedenle mevcut durumda Türkiye genelinde kısa çalışmanın uygulanacağını söylemek mümkün değildir.
3. Kısa Çalışma Dönemi ve Ödenek Süresi Belirlendi Mi?
Kısa çalışma döneminin deprem felaketinin yaşandığı 06.02.2023 tarihinde başlayacağı ve ilk etapta üç ay süreli olacağı beklenmektedir. Fakat pandemi döneminde deneyimlendiği üzere süre hakkında peşinen bilgi vermek gerçekçi olmayacaktır.
4. Kısa Çalışmadan Faydalanmak İçin İşyeri İçin Gerekli Şartlar Nelerdir?
Zorlayıcı sebeplerle (deprem gibi) işyerindeki haftalık çalışma sürelerinin geçici olarak en az üçte bir oranında azaltılması veya süreklilik koşulu aranmaksızın işyerinde faaliyetin tamamen veya kısmen en az dört hafta süreyle durdurulması hallerinde kısa çalışma uygulaması yapılabilir.
Ayrıca kısa çalışmadan faydalanmak için işyeri başvurusu aranmaktadır, fakat belirttiğimiz gibi başvuru yöntemi konusunda duyurularımızın takip edilmesi, acele edilmemesi gerekmektedir.
5. Kısa Çalışma Ödeneğinden Faydalanmak İçin İşçi Açısından Gerekli Şartlar Nelerdir?
İşçinin kısa çalışma ödeneğine hak kazanabilmesi için, hizmet akdinin feshi hariç işsizlik sigortası hak etme koşullarını yerine getirmesi gerekir. Buna göre genel olarak işçinin kısa çalışmadan önceki son 120 gün içinde hizmet akdine tabi olması ve kısa çalışmadan önceki son üç yıl içinde 600 gün süreye işsizlik sigortası primi ödemiş olması gerekir. Fakat Covid-19 pandemisinde bu şartlar esnetilerek, yani son 60 gün hizmet akdine tabi olmak kaydıyla son 3 yıl içinde 450 gün prim ödemiş olma şartıyla uygulanmıştır. Benzer şekilde kısa çalışma ödeneği bakımından şartlar esnek uygulanabilir, fakat bunun için yasal düzenleme gereklidir.
Esnek şartlar bakımından yasal düzenleme geleceği tahmin edilmekle birlikte mutlaka bilgilendirme yapılacaktır.
6. Kısa Çalışma Ödeneği Ne Zaman Ödenir? Eksik Gün Nedeni Nedir?
Kısa çalışma ödeneği 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 40 ıncı maddesine maddesinde belirtilen bir haftalık süreden sonra başlamaktadır. Buna göre zorlayıcı sebep nedeniyle çalışamayan veya çalıştırılmayan işçiye 7 günlük sürede işverence her gün için yarım ücret ödenmesi ve SGK bildirimlerinin tam olarak yapılması gerekmektedir. (İşverenin 7 günlük zaman diliminde her gün için tam veya daha yüksek ücret ödemesinde hukuken sakınca bulunmamaktadır.) Somut bir örnekle, 7 günlük süreden sonra kısa çalışma ödeneği yapılmakta olup 90 günlük bir zorlayıcı sebepte en fazla 83 gün süreyle ödeme yapılmaktadır.
Kısa çalışma ödeneğine esas günlerde eksik gün nedenin 18-Kısa Çalışma Ödeneği ve 27- Kısa Çalışma Ödeneği ve Diğer Nedenler olacağı tahmin edilmektedir. Eksik günlerin pandemi döneminde olduğu gibi deprem felaketine özgü düzenlenmesi de mümkün olduğundan netleşen hususlarda yapacağımız bilgilendirmelerin takip edilmesini öneriyoruz.
7. Kısa Çalışmada Pandemi Döneminde Olduğu Gibi Fesih Yasağı Uygulanabilir Mi?
Fesih yasağı uygulanması için yasal değişiklik yapılması gerekmekle birlikte akademi ve iş dünyasından gelen taleplerin bu yönde olduğunu söyleyebiliriz.
8. Kısa Çalışma Ödeneğine Esas Şartları Sağlamayan İşçiler İçin Ücretsiz İzin Desteği Uygulanabilir Mi?
Covid-19 pandemisi döneminde işverence tek taraflı ücretsiz izin verilenlere nakdi ücret desteği verileceğine dair geçici düzenleme yapılmış ve kısa çalışma ödeneğine esas şartları sağlamayan işçiler için nakdi ücret desteği alternatifi tercih edilmiştir. Deprem felaketi nedeniyle benzer bir uygulama yapılabilmesi için yasal değişiklik gerekmekte olup tüm gelişmeler tarafımıza takip edilmekte ve sizlerle paylaşılmaktadır.(Bu yazının tamamını okumak ve Yayınlarımız’a abone olmak için tıklayınız.)
