DUYURU 2022/28
İŞ EKİPMANLARININ KULLANIMINDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARI YÖNETMELİĞİNDE DÜZENLEME
İşyerinde iş ekipmanlarının kullanımı ile ilgili sağlık ve güvenlik yönünden uyulması gerekli asgari şartlar, İŞ EKİPMANLARININ KULLANIMINDA SAĞLIK VE GÜVENLİK ŞARTLARI YÖNETMELİĞİ’nde düzenlenmiştir.
Yönetmelik, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamına giren tüm işyerlerini kapsamaktadır.
18.02.2022 tarihli Resmi Gazetede yönetmelik hükümlerinde başta kapsam bölümü olmak üzere bazı önemli noktalarda değişik yapılmıştır
Yapılan düzenlemeler aşağıdaki şekilde özetlenmiştir.
1. YÖNETMELİĞİN KAPSAMI DIŞINDA BIRAKILAN İŞ EKİPMANLARI
Yönetmelik hükümlerinin;
• Tehlikeli Malların Karayolu ile Uluslararası Taşımacılığına İlişkin Avrupa Anlaşması (ADR), Tehlikeli Eşyanın Demiryolu ile Uluslararası Taşınmasına İlişkin Yönetmelik (RID), Deniz Yoluyla Taşınan Tehlikeli Yüklere İlişkin Uluslararası Sözleşme (IMDG) ve usulüne göre yürürlüğe konulan benzer sözleşmeler kapsamında bulunan taşınabilir gaz tüpleri, manifoldlu tüp demetleri ve LPG tüplerine,
• Nükleer Tesislerin ve Nükleer Maddelerin Emniyetine İlişkin Yönetmelik kapsamındaki nükleer tesislerde bulunan iş ekipmanlarına,
Uygulanmayacağı belirtilmiştir.
Buna göre kapsam dışı bırakılan iş ekipmanlarında yönetmelik hükümleri çerçevesinde belirtilen belli aralık ve standartlardaki sürelerde yaptırılan periyodik kontrollerin yaptırılma zorunluluğu olmayacaktır.
2. YÖNETMELİKTE YER ALAN TANIMLARIN YENİDEN DÜZENLENMESİ
Yönetmeliğin tanımlar bölümü aşağıdaki kavramlar çerçevesinde düzenlenmiştir.
• Akredite muayene kuruluşu: Türk Akreditasyon Kurumundan (TÜRKAK) TS EN ISO/IEC 17020’ye göre akredite olmuş kuruluş.
• Azami basınç: Basınçlı kap ve tesisatın üreticisinin belirlediği ve ekipmanın etiketinde yer verdiği en yüksek çalışma basınç değeri.
• Bakım: İş ekipmanında ve bileşenlerinde yapılan her türlü revizyon, tamir, değişim, ayar, arıza giderme, temizlik ve kalibrasyon işlemlerinden herhangi birisinin veya birkaçının birlikte uygulandığı işlem.
• EKİPNET: Bu Yönetmelik kapsamında yer alan kişi, iş ve işlemlerin elektronik ortamda kayıt ve bildirimi ile veri doğrulaması amacıyla kullanılan ve e-Devlet kapısı üzerinden çalışan programı.
• Gözle muayene: İş ekipmanının herhangi bir alet veya cihaz kullanılmadan basit yöntemlerle gözle görülebilir kusurlarının belirlenmesi.
• İş ekipmanı: İşin yapılmasında kullanılan herhangi bir makine, alet, cihaz, teçhizat, tesis ve tesisatı.
• İş ekipmanının kullanımı: İş ekipmanının çalıştırılması, durdurulması, kullanılması, taşınması, tamiri, tadili, bakımı, devreye alınması, hizmete sunulması ve temizlenmesi gibi iş ekipmanı ile ilgili her türlü faaliyeti.
• İşletme basıncı: Azami basınç değerinden daha düşük olmak kaydıyla işletme tarafından ekipmanın kullanıldığı maksimum basınç değeri.
• İşletme kapasitesi: Kaldırma kapasitesi değerinden daha düşük olmak kaydıyla işletme tarafından ekipmanın kullanıldığı maksimum yük değeri.
• Kaldırma kapasitesi: Kaldırma ve iletme ekipmanının üreticisinin belirlediği ve ekipmanın etiketinde yer verdiği en yüksek çalışma yükü değeri.
• Maruz kişi: Tamamen veya kısmen tehlikeli bölgede bulunan kişi.
• Muayene: İş ekipmanlarının bir veya birden çok özelliğinin ölçüm, inceleme ve/veya deneme yöntemiyle bu Yönetmeliğin, ürünün ilgili standardının ve/veya imalatçının belirlediği ve/veya risk değerlendirmesi sonucu belirlenmiş teknik kriterlere göre durumunun kontrol edildiği faaliyetler.
• Operatör: İş ekipmanını kullanma konusunda yetkin olan çalışan veya çalışanlar.
• Özel risk taşıyan iş ekipmanı: Tehlikelerin teknik önlemlerle tam olarak kontrol altına alınamadığı iş ekipman.
• Periyodik kontrol: İş ekipmanlarının, bu Yönetmelikte öngörülen aralıklarda ve belirtilen yöntemlere uygun olarak yetkili kişilerce yapılan muayene ve/veya test faaliyetler.
• Periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişi: Bu Yönetmelikte belirtilen iş ekipmanlarının teknik özelliklerinin gerektirdiği ve Yönetmelik/EK-III’te yer alan istisnalar saklı kalmak kaydıyla EKİPNET’e kayıtlı ilgili branşlardan mühendis, teknik öğretmen, tekniker ve yüksek teknikerler.
• Tehlikeli bölge: İş ekipmanının bünyesinde veya çevresinde yer alan ve kişiler için sağlık ve güvenlik yönünden risklerin bulunduğu bölge.
• Test: İş ekipmanlarının yapısal bütünlüğünün, sağlamlığının ve güvenliğinin doğrulanması amacıyla bu Yönetmeliğin, ürünün ilgili standardının ve/veya imalatçının belirlediği teknik kriterlere göre uygulanan deney ve yöntemler.
3. KİRALANAN İŞ EKİPMANLARINDA İŞVEREN SORUMLULUĞU
İş ekipmanın geçici süreyle kullanılacak olması, kiralanması veya benzeri durumların işverenin genel yükümlülüklerini etkilemeyeceği yönetmeliğe eklenen önemli hususlardan biridir.
4. İŞ EKİPMANININ PERİYODİK KONTROLÜ
İşyerinde kullanılan iş ekipmanının periyodik kontrolü ile ilgili aşağıdaki hususlara uyulacaktır;
a) İş ekipmanının güvenliğinin kurulma ve montaj şartlarına bağlı olduğu durumlarda, ekipmanın kurulmasından sonra ve ilk defa kullanılmadan önce, önemli bakım ve onarımlardan sonra ve her yer değişikliğinde ekipmanın, periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişiler tarafından periyodik kontrolü yapılır. İskeleler, sütunlu çalışma platformları veya kule krenler gibi ilk kurulumdan sonra yükseltilebilen veya değişikliğe uğratılabilen iş ekipmanları, yükseltilmesi veya değişikliğe uğratılması sonrasında iş ekipmanının yapılan değişiklikleri içerecek şekilde periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişiler tarafından periyodik kontrolü yapılır.
b) İşverence, arızaya sebep olabilecek etkilere maruz kalarak tehlike yaratabilecek iş ekipmanının;
1) Periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişilerce periyodik kontrollerinin yapılması,
2) Çalışma şeklinde değişiklikler, kazalar, doğal olaylar veya ekipmanın uzun süre kullanılmaması gibi iş ekipmanındaki güvenliğin bozulmasına neden olabilecek durumlardan sonra, arızanın zamanında belirlenip giderilmesi ve sağlık ve güvenlik koşullarının korunması için periyodik kontrolleri yapmaya yetkili kişilerce gerekli periyodik kontrollerin yapılması,
sağlanır.
c) İşverence, periyodik kontrol sonuçları ıslak imzalı şekilde kayıt altına alınır ve yetkililer her istediğinde gösterilmek üzere uygun şekilde saklanır. 5070 sayılı Elektronik İmza Kanununa uygun olarak güvenli elektronik imza ile imzalanmış ve elektronik ortamda saklanan kayıtlar da geçerlidir.
(2) Kurulum ve montaj şartlarına tabi olmayan seyyar iş ekipmanları işletme dışında kullanıldığında, yapılan son periyodik kontrol ile ilgili rapor da ekipmanla birlikte bulundurulur.
(3) Asgari olarak Yönetmelik/EK-III’te bulunan tablolarda yer alan ekipman veya ekipman grupları periyodik kontrole tabidir. Periyodik kontrollerin gerçekleştirilmesine ilişkin şartlar ile periyodik kontrol sonucunda düzenlenecek belgelerle ilgili usul ve esaslar EK-III’te belirtilmiştir.
(4) İşveren; periyodik kontrolü yapmaya yetkili kişiler tarafından belirtilen, iş ekipmanının periyodik kontrolleri ile ilgili ön hazırlıkları yapar veya yaptırır. Periyodik kontrol yapmaya yetkili kişi tarafından talep edilmesi halinde, ekipmanın yetkili servisinin periyodik kontrol faaliyetlerine nezaret etmesini sağlar.
(5) Periyodik kontrol raporlarında periyodik kontrolü gerçekleştiren kişiye ait EKİPNET kayıt numarasının bulunması gerekir.
5. İŞ EKİPMANI KONTROL VE BAKIMINI YAPAN KİŞİLERLE İLGİLİ DÜZENLEME
Yönetmeliğin 14/a maddesinde yapılan düzenleme ile;
• İş ekipmanının bakımını yapan kişilerin, bakımını yaptığı ekipmanın periyodik kontrolünü gerçekleştiremeyeceği,
• İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği kapsamında yetkilendirilmiş olan ortak sağlık ve güvenlik birimleri periyodik kontrol hizmeti veremeyeceği,
Belirtilmiştir.
6. AKREDİTASYON ZORUNLULUĞU BAŞLAYAN İŞ EKİPMANLARI (YÜRÜRLÜK: 31.12.2023)
Aşağıda belirtilen iş ekipmanlarının periyodik kontrolleri, ilgili ekipman veya ekipman grubu için akredite olmuş akredite muayene kuruluşlarında çalışan periyodik kontrol yapmaya yetkili kişiler tarafından yapılır:
a) Kule krenler.
b) LPG tank ve tesisatları (yer altı ve yer üstü).
c) Yürüyen merdivenler.
ç) Asılı erişim donanımları.
7. YÖNETMELİKTE DÜZENLENEN DİĞER ÖNEMLİ HUSUSLAR
Yönetmeliğin diğer maddelerinde yapılan düzenleme ile;
• Basınçlı kapların hidrostatik testlerinde ekipmanın veya prosesin durdurulamamasından kaynaklı testlerin yapılamaması gerekçesi kabul edilmeyeceği belirtilmiş,
• Basınçlı kapların kontrol listesine Kapalı Genleşme Tankları, Boiler, Akümülasyon tankları, Boya ve Kızgın Yağ Kazanları, Oktoklav ilave edilmesi sağlanmış,
• Elle işletilen kaldırma ekipmanları için Statik Katsayı 1,5 olarak belirlenmiş,
• Kaldırma araçları Listesine, Kaldırma tablaları, Servis asansörleri, Eğimli yük taşıma tertibatları gibi iş ekipmanları listeye eklenmiş,
• 31.12.20200 tarihinde başlamak üzere yangın havalandırma ve elektrik tesisatlarında proje olmadan periyodik kontrollerin yapılamayacağı eklenmiş,
• Jeneratör ve Katotik koruma tesisatlarının Periyodik Kontrol zorunluluğu Elektrik kısmına eklenmiş,
• Endüstriyel raf ve kapılara Periyodik Kontrol zorunluluğu getirilmiştir.
Yönetmeliğin güncel haline aşağıdaki link üzerinden erişilmesi mümkündür.
https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=18318&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5 (Bu yazının tamamını okumak ve Yayınlarımız’a abone olmak için tıklayınız.)
