DUYURU 2023/15
İŞVERENLERCE SAĞLANAN YOL YARDIMININ SİGORTA PRİMİ VE VERGİ KARŞISINDAKİ DURUMU: BORDRO ÖRNEKLERİYLE ANLATIM
SGK-PRİME ESAS KAZANÇ BAKIMINDAN YOL YARDIMI
İşverenlerce sigortalılara rutin işe gidiş-gelişlerinin desteklenmesi amacıyla verilen “yol parası” veya “yol yardımı” adı altındaki ödemeler ek ödeme mahiyetindedir ve 5510 Sayılı Kanun’un 80 inci maddesinin birinci fıkrasının b bendine göre istisnalar kapsamında sayılmamıştır. Dolayısıyla ayni yardım mahiyetinde olmadığı sürece yol yardımı veya yol parası adı altında sigortalılara ödenen ek ödemelerin prime esas kazanca dahil edilmesi gerekmektedir.
Buna göre;
• Sigortalılara verilen nakit yol yardımları herhangi bir miktarla sınırlı olmaksızın prime esas kazanca dahil edilecek,
• Ayni yardım mahiyetinde kalmak üzere işe gidiş gelişlerin servis hizmetiyle sağlanıyorsa veya sadece yol masrafının karşılanması amacıyla kullanılacak yöntemlerle, yani sadece bu amaçla kullanılan yol kartlarına yapılan ödemeler prime esas kazançtan muaf tutulacaktır.
GELİR VERGİSİ VE DAMGA VERGİSİ AÇISINDAN YOL YARDIMI
Gelir vergisi açısından, işverenlerce taşıma hizmeti verilmeyen durumlarda çalışılan günlere ait bir günlük ulaşım bedelinin, 2023 yılı için 56 Türk lirasını aşmaması ve buna ilişkin ödemenin toplu taşıma kartı, bileti veya bu amaçla kullanılan ödeme araçlarının temini şeklinde yapılması halinde gelir vergisi istisnası uygulanmaktadır. Nakit olarak verilen yol yardımları gelir vergisi açısından istisna kapsamında sayılmamaktadır.
Damga vergisi açısından, 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu’nun 23’üncü maddesinde belirtilen ücretlere ilişkin kâğıtlar damga vergisinden muaf tutulmuştur. Başka bir ifadeyle gelir vergisinden istisna tutulan ücret benzeri ödemeler için düzenlenen kağıtlardan damga vergisi kesilmemektedir. Buna göre işverenlerce servis hizmeti sağlanan veya toplu ulaşım kartlarında 2023 yılı günlük 56 TL TL’yi aşmayacak biçimde verilen yol yardımları damga vergisinden muaf tutulacak, nakit yapılan ödemeler 193 Sayılı Kanun gereğince istisna kapsamında sayılmadığından damga vergisine tabi olacaktır.
İŞVERENLERCE SAĞLANAN YOL YARDIMININ SİGORTA PRİMİ VE VERGİ KARŞISINDAKİ DURUMU
| SGK Primi | Gelir Vergisi | Damga Vergisi | |
| Nakit Yol
Yardımı/Parası |
Prime esas kazanca dahil edilir. | Gelir vergisinde tabi tutulur. | Gelir vergisine tabi tutulması nedeniyle damga vergisine
tabidir. |
| Taşıma
Kartları/Akbil/Bilet Ve Benzeri Ödeme Araçları |
Prime esas kazanca dahil edilmez. | Günlük 56 TL’yi aşmayan tutarlar gelir vergisinden istisnadır.
Günlük 56 TL’yi aşan tutarlar gelir vergisine tabidir. |
Günlük 56 TL’yi aşmayan tutarlar için düzenlenen kağıtlardan damga vergisi alınmaz.
Günlük 56 TL’yi aşan miktarda yapılan ödemeler için düzenlenen kağıtlarda, 56 TL’yi aşan kısım için damga vergisi kesilmelidir. |
| Servis Hizmeti | Prime esas kazanca dahil edilmez. | Gelir Vergisi kesilmez. | Damga vergisi kesilmez. |
Yol Yardımlarının Bordroda Gösterilmesi Gerektiği Hakkında
2020 tarihli 311 nolu Gelir Vergisi Tebliği’nde düzenlendiği üzere, 213 sayılı Kanunun 238 inci maddesinin birinci fıkrasında, işverenlerin her ay ödedikleri ücretler için ücret bordrosu tutmaya mecbur oldukları hükme bağlanmıştır. Dolayısıyla, işverenlerce hizmet erbabına, işyerine gidip gelmesi için toplu taşıma kartı, bileti veya bu amaçla kullanılan ödeme araçları vermek suretiyle sağlanan menfaatlerin vergiden istisna edilecek kısmının da ücret bordrosunda gösterilmesi gerekmektedir.
Katma Değer Vergisi Hakkında
2020 tarihli 311 nolu Gelir Vergisi Tebliği’nde düzenlendiği üzere, işverenlerin hizmet erbabına toplu taşıma kartı, bileti veya bu amaçla kullanılan ödeme araçları vermek suretiyle sağladığı menfaatler için bir günlük (2023 yılı için 56 TL) ulaşım bedeline katma değer vergisi dahil değildir. Ulaşım bedelinin istisnaya isabet eden tutarına ait yüklenilen katma değer vergisi işverenlerce indirim konusu yapılabilecektir. İşverenler tarafından istisna tutarından daha fazla ödeme yapılması halinde, istisna tutarını aşan kısım (istisna tutarına aşan kısma isabet eden katma değer vergisi dahil olmak üzere) net ödenen ücret olarak kabul edilecek ve brüte iblağ edilmek suretiyle gelir vergisi tevkifatına tabi tutulacaktır. Diğer taraftan, istisna tutarını aşan kısma isabet eden ve ücret olarak kabul edilen KDV’nin indirim konusu yapılamayacağı tabiidir.
Toplu Taşıma Kartı, Bileti Veya Bu Amaçla Kullanılan Ödeme Araçlarıyla Yapılan Yol Yardımlarında İstisna Uygulanabilmesinin Şartları
Hizmet erbabının toplu taşıma kartı, bileti veya bu amaçla kullanılan ödeme araçlarının temini suretiyle sağlanan menfaatlere ilişkin istisnadan faydalanılabilmesi için;
a) İşveren tarafından, hizmet erbabının toplu olarak işyerlerine gidip gelmelerini sağlamak maksadıyla ulaşım vasıtası temini veya hizmet satın alınması suretiyle taşıma hizmeti verilmiyor olması,
b) Taşıma kartı, bileti veya bu amaçla kullanılan ödeme araçlarının, münhasıran hizmet erbabının işyerine gidip gelmesi için kullanacağı toplu taşıma araçlarında geçerli olması (Ulaşım bedeli için yüklenen tutarın sadece ulaşımda kullanılabilecek şekilde sınırlandırıldığı başka amaçlarla da kullanılabilen ödeme araçlarının kullanımı bu şartın ihlali sayılmaz),
c) Yapılan ödemenin fiilen çalışılan günlerle sınırlı olması,
1. ç) Ulaşım bedelinin günlük belirlenen tutarı (2023 yılı için 56 TL) aşmaması,
d) Toplu taşıma kartı, bileti veya bu amaçla kullanılan ödeme araçlarının teminine ilişkin harcamaların belgelendirilmesi, gerekmektedir.
Diğer yandan işverenler tarafından hizmet erbabına;
e) Ulaşım bedelinin nakit olarak verilmesi,
f) Ulaşım bedeli karşılığının, hediye kartı ve benzeri ulaşım harcaması dışında diğer alışverişlerde de kullanılabilecek ödeme araçları şeklinde verilmesi,
g) Araç tahsis edilmesi,
h) Çalışılmayan günler için de ulaşım bedeli ödenmesi,
i) İşyerlerine gidip gelmelerini sağlamak maksadıyla taşıma hizmeti verilmesinin yanında ilave olarak toplu taşıma kartı, bileti veya bu amaçla kullanılan ödeme araçları verilmesi,
j) durumlarında, istisnadan faydalanılamayacak olup, yapılan bu ödemeler ve sağlanan menfaatler net ücret kabul edilerek brüte iblağ edilmek suretiyle gelir vergisine tabi tutulacaktır.
BORDRO ÖRNEKLERİ
NAKİT YOL YARDIMLARINA İLİŞKİN BORDRO ÖRNEKLERİ
BORDRO 1: Günlük 70 TL verildiği varsayıldığında;
| Çalışma Günü | 22 |
| Günlük Yol Ödemesi | 70 |
| TOPLAM | 1540 |
| Brüt Yol Ödemesi | 2154,12 |
| SGK İşçi (%14) | 301,58 |
| İşsizlik İşçi (%1) | 21,54 |
| GV Matrahı | 1.831,00 |
| Gelir Vergisi (%15) | 274,65 |
| DV | 16,35 |
| Net Ödeme | 1.540,00 TL |
BORDRO 2: Günlük 100 TL verildiği varsayıldığında;
| Çalışma Günü | 22 |
| Günlük Yol Ödemesi | 100 |
| TOPLAM | 2200 |
| Brüt Yol Ödemesi | 3.077,31 TL |
| SGK İşçi (%14) | 430,82 |
| İşsizlik İşçi (%1) | 30,77 |
| GV Matrahı | 2.615,72 |
| Gelir Vergisi (%15) | 392,36 |
| DV | 23,36 |
| Net Ödeme | 2.200,00 TL |
BORDRO 3: Günlük 120 TL ve 26 çalışma günü için yol parası verildiği varsayıldığında;
| Çalışma Günü | 26 |
| Günlük Yol Ödemesi | 120 |
| TOPLAM | 3120 |
| Brüt Yol Ödemesi | 4.364,19 TL |
| SGK İşçi (%14) | 610,99 |
| İşsizlik İşçi (%1) | 43,64 |
| GV Matrahı | 3.709,56 |
| Gelir Vergisi (%15) | 556,43 |
| DV | 33,12 |
| Net Ödeme | 3.120,01 TL |
ULAŞIM KARTIYLA SAĞLANAN YOL YARDIMLARINA İLİŞKİN BORDRO ÖRNEKLERİ
BORDRO 5: Günlük 40 TL verildiği varsayıldığında;
| Çalışma Günü | 22 |
| Günlük Yol Ödemesi | 40 |
| TOPLAM | 880 TL |
| Günlük Yol Muafiyeti | 56 |
| Yol Parası Muafiyeti | 1232 |
| Brüt Yol Ödemesi | 880,00 TL |
| SGK İşçi (%14) | 0 |
| İşsizlik İşçi (%1) | 0 |
| GV Matrahı | 0 |
| Gelir Vergisi (%15) | 0 |
| DV | 0 |
| Net Ödeme | 880,00 TL |
BORDRO 6: Günlük 56 TL verildiği varsayıldığında;
| Çalışma Günü | 22 |
| Günlük Yol Ödemesi | 56 |
| TOPLAM | 1.232,00 TL |
| Günlük Yol Muafiyeti | 56 |
| Yol Parası Muafiyeti | 1.232,00 TL |
| Brüt Yol Ödemesi | 1.232,00 TL |
| SGK İşçi (%14) | 0 |
| İşsizlik İşçi (%1) | 0 |
| GV Matrahı | 0 |
| Gelir Vergisi (%15) | 0 |
| DV | 0 |
| Net Ödeme | 1.232,00 TL |
BORDRO 7: Günlük 56 TL ve 26 çalışma günü yol yardımı verildiği varsayıldığında;
| Çalışma Günü | 26 |
| Günlük Yol Ödemesi | 56 |
| TOPLAM | 1.456,00 TL |
| Günlük Yol Muafiyeti | 56 |
| Yol Parası Muafiyeti | 1.456,00 TL |
| Brüt Yol Ödemesi | 1.456,00 TL |
| SGK İşçi (%14) | 0 |
| İşsizlik İşçi (%1) | 0 |
| GV Matrahı | 0 |
| Gelir Vergisi (%15) | 0 |
| DV | 0 |
| Net Ödeme | 1.456,00 TL |
BORDRO 8: Günlük 100 TL verildiği varsayıldığında;
| Çalışma Günü | 22 |
| Günlük Yol Ödemesi | 100 |
| TOPLAM | 2.200,00 TL |
| Günlük Yol Muafiyeti | 56 |
| Yol Parası Muafiyeti | 1.232,00 TL |
| Brüt Yol Ödemesi | 2.381,08 TL |
| SGK İşçi (%14) | 0 |
| İşsizlik İşçi (%1) | 0 |
| GV Matrahı | 1.149,08 |
| Gelir Vergisi (%15) | 172,36 |
| DV | 8,72 |
| Net Ödeme | 2.200,00 TL |
(Bu yazının tamamını okumak ve Yayınlarımız’a abone olmak için tıklayınız.)
