DUYURU 2023/57
SOSYAL GÜVENLİK AÇISINDAN DEPREM YARDIMI
(Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı, Sigorta Primleri Genel Müdürlüğü’nün 2023/15 sayılı Genelgesi)
7440 sayılı Kanunda deprem felaketinden etkilenen sigortalının kendisi, eşi, çocuğu veya anne ve babası adına işverence yapılacak ayni yardımlar ve toplamda 50.000 Türk lirasını geçmeyen nakdi yardımların prime esas kazanca dahil edilmeyeceği düzenlenmiştir.
Deprem yardımı adı altında yapılan nakdi yardımların prime esas kazançtan istisna tutulabilmesi için;
- 06/2/2023 ila 31/07/2023 tarihleri arasında (bu tarihler dâhil) yapılması,
- Sigortalının kendisi, eşi, çocuğu veya anne ve babasının depremden etkilenmiş olması,
- 06/2/2023 ila 31/07/2023 tarihleri arasında yapılan nakdi yardım tutarının
toplamda 50.000 Türk lirasını aşmaması, - Sigortalının mevcut prime esas kazancına ilave olarak yapılması,
şartlarının birlikte gerçekleşmesi gerekmektedir.
Sigortalının Kendisi, Eşi, Çocuğu veya Anne ve Babasının Depremden Etkilenmiş Olması
İşverenler tarafından sigortalıya yapılan deprem yardımının prime esas kazançtan istisna tutulabilmesi için sigortalının kendisi, eşi, çocuğu veya anne ve babasının depremden etkilenmiş olması gerekmektedir.
Buna göre sigortalının kendisi, eşi, çocuğu veya anne ve babasından;
- Yerleşim yeri (Bir kimsenin sürekli kalma niyetiyle oturduğu, diğer bir ifade ile ikametgah adresinin bulunduğu yeri) 06/02/2023 tarihi itibariyle Adana,
Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay, Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illeri ile Sivas İlinin Gürün İlçesinde bulunanlar, - Yerleşim yeri Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay,
Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illeri ile Sivas İlinin Gürün İlçesinde bulunmamakla birlikte geçici olarak herhangi bir sebeple bu yerlerde bulunanlar, - Deprem nedeniyle hayatını kaybedenler, yaralananlar ve tedavi görenler,
- Deprem nedeniyle mal varlığı zarar görenler,
- Deprem nedeniyle Adana, Adıyaman, Diyarbakır, Elazığ, Gaziantep, Hatay,
Kahramanmaraş, Kilis, Malatya, Osmaniye ve Şanlıurfa illeri ile Sivas İlinin Gürün İlçesinden diğer yerlere taşınanlar,
depremden etkilenmiş sayılacaktır.
Sigortalının kendisinin, eşinin, çocuğunun, anne veya babasının yerleşim yerinin deprem bölgesinde olmamasına karşın söz konusu kişilerin depremden etkilenmesi halinde de sigortalıya yapılacak nakdi yardımlar istisna kapsamında değerlendirilebilecektir. Ancak, kendisinin, eşi, çocuğu veya anne ve babasının yerleşim yeri bu yerlerde olmadığı durumlarda depremden etkilendiğinin; geçici olarak herhangi bir sebeple bu yerlerde bulunduğuna ilişkin tespitler, ulaşım kayıtları, hastane kayıtları, hasar tespit raporları ve benzeri belgelerle tevsik edilmesi ve bu belgelerin ücret bordrosunun eki olarak muhafaza edilmesi gerekmektedir.
Nakdi Yardım Tutarının Toplamda 50.000 Türk Lirasını Aşmaması
İşverenler tarafından sigortalıya 06/02/2023 ila 31/07/2023 tarihleri arasında yapılan nakdi ödemelerin toplamına bakılarak prime esas kazançtan istisna olacak tutar belirlenecektir.
Örnek 1: 06/02/2023 tarihinde meydana gelen depremde babası vefat eden sigortalı (A)’ya işvereni tarafından,
- 2023/Şubat ayında 20.000 TL,
- 2023/Mart ayında 20.000 TL,
- 2023/Nisan ayında 20.000 TL,
- 2023/Mayıs ayında 20.000 TL,
nakdi yardım yapılması halinde, 2023/Şubat ve 2023/Mart ayları için yapılan yardımlar istisna kapsamında olacak ancak 2023/Nisan ayında yapılan yardım ile toplam nakdi yardım tutarı 60. 000 TL’ye ulaşacağından, 60.000 TL- 50.000 TL (İstisna Tutarı) =10.000 TL 2023/Nisan ayı prime esas kazancına dahil olacaktır. Ayrıca, Mayıs ayında yapılan 20.000 TL nakdi yardım tutarının tamamı 2023/Mayıs ayı prime esas kazancına dahil edilecektir.
5510 sayılı Kanuna göre ayni (mal) olarak yapılan yardımlar prime esas kazançtan istisna olduğundan; deprem felaketi nedeniyle yapılan ayni yardımlar prime esas kazançtan muaf tutulacaktır.
Dolayısıyla, işverenler tarafından mevcut prime esas kazançlarına ilave olarak yapılan ayni yardımlar prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.
Örnek 2: İşveren (A) tarafından, depremden etkilenen sigortalı (B)’ye 60.000 TL
değerinde ev eşyası alınması halinde söz konusu ayni yardım prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.
Örnek 3: Örnek 2’de işveren tarafından sigortalıya ev eşyası alınması için 60.000 TL nakdi yardım yapılması halinde 60.000 TL-50.000 TL (İstisna Tutarı) = 10.000 TL prime esas kazanca dahil olacaktır.
Nakdi Yardımın Sigortalının Mevcut Prime Esas Kazancına İlave Olarak Yapılması
Sigortalıya yapılan nakdi yardım ödemelerinin sigortalının mevcut prime esas kazancına ilave olarak yapılması gerekmekte olup; mevcut prime esas kazancında bir artış olmaksızın bu istisnadan yararlanılması mümkün bulunmamaktadır.
Örnek 4: Adıyaman’da faaliyet gösteren işveren (A), bu ildeki kendisine ait işyerinde çalışan depremden etkilenen sigortalıların her birinin mevcut prime esas kazancına ilave olarak 15/02/2023 tarihinde 30.000 TL nakdi yardım yapmıştır. İşveren (A)’nın yanında çalışan sigortalıların her birine yapmış olduğu 30.000 TL’lik nakdi yardım 2023/Şubat ayı prime esas kazancına dahil edilmeyecektir.
Örnek 5: İzmir’de faaliyet gösteren işveren (B), Hatay’daki işyerinde çalışan
sigortalılarının her birinin mevcut prime esas kazançlarına ilave olarak 20/03/2023
tarihinde 20.000 TL nakdi yardım yapmıştır. İşveren (B)’nin Hatay’daki işyerinde çalışan sigortalılarının her birine yapmış olduğu 20.000 TL’lik nakdi yardım 2023/Mart ayı prime esas kazancına dahil edilmeyecektir.
Örnek 6: İstanbul’da faaliyet gösteren işveren (D)’nin yanında çalışan sigortalı (E)’nin, Malatya’da ikamet eden anne ve babası depremden etkilenmiştir. İşveren (D) tarafından, anne ve babası depremden etkilenen sigortalı (E)’ye 45.000 TL nakdi yardımda bulunulmuş ayrıca sigortalı (E)’nin İstanbul’a taşınan anne ve babası için 100.000 TL değerinde ev eşyası alınarak teslim edilmiştir. Sigortalının mevcut prime esas kazancına ilave olarak yapılan 45.000 TL nakdi yardım ile ayni olarak yapılan 100.000 TL’lik yardımın tamamı prime esas kazanca dahil edilmeyecektir.
Ayrıca, sigortalının mevcut prime esas kazancına ilave olarak yapılan ayni ve nakdi yardımlara ilişkin ödemeler ücret bordrosunda gösterilecek ancak bu ödemeler istisna kapsamında bulunduğundan prime esas kazanca dahil edilmeyecektir. 7440 sayılı Kanunun 10 uncu maddesinin yirmi birinci fıkrasının (a) bendi ile yürürlüğe giren uygulama kapsamında işverenlerin bildirimleri esas alınacaktır. Ancak gerçeğe aykırı bildirim yapıldığının tespit edilmesi halinde, daha önce istisna kapsamında prime esas kazanca dahil edilmemiş tutarlar işverenlerden gecikme cezası ve zammı ile tahsil edilecektir. (Bu yazının tamamını okumak ve Yayınlarımız’a abone olmak için tıklayınız.)
